Τσιμπήματα από σφήκες και μέλισσες

Σφήκες και μέλισσες (Υμενόπτερα)
Μέλισσες

  • Μπορεί να είναι άγριες ή οικιακές, με φωλιές που συνήθως βρίσκονται σε δέντρα.
  • Συνήθως δεν είναι επιθετικές όταν είναι μακριά από τη φωλιά.
  • Μετά το τσίμπημα, η μέλισσα αφήνει το κεντρί της μαζί με το σάκο του δηλητηρίου στο σημείο του τσιμπήματος και πεθαίνει.

Σφήκες

  • Προσελκύονται από μυρωδιές τροφίμων και κυρίως με ότι περιέχει ζάχαρη
  • Ανάλογα με το είδος τους, φτιάχνουν τις φωλιές τους στο έδαφος, σε δέντρα ή σε θάμνους
  • Πολύ επιθετικές, ιδιαίτερα όταν αντιληφθούν τροφή ή κίνδυνο κοντά στη φωλιά τους
  • Όταν μια σφήκα τσιμπάει, δε χάνει το κεντρί της με αποτέλεσμα να μπορεί να επιφέρει πολλαπλά τσιμπήματα.
  • Το τσίμπημα της σφήκας είναι πιο επικίνδυνο όχι μόνο από αλλεργικής άποψης αλλά και λόγω άμεσου κινδύνου μεταφοράς μικροβίων με το τσίμπημα σε κάποιον άνθρωπο (καθώς τρέφεται από μολυσμένες πηγές).

Στατιστικά

  • Από τα επεισόδια τσιμπημάτων από υμενόπτερο, το 90% θα εκδηλωθεί με τοπικό οίδημα και κνησμό ενώ 9% θα εκδηλωθεί με μεγάλη τοπική αντίδραση, και μόνο το 1% θα εκδηλωθεί με συστημική αντίδραση.
  • Ωστόσο σε επόμενα τσιμπήματα, το 10% θα εμφανίσει αντίδραση μεγαλύτερης βαρύτητας ενώ το 25% των ατόμων που εκδήλωσαν μεγάλη τοπική αντίδραση, θα εκδηλώσουν πιο σοβαρή αντίδραση.
  • Αν δεν υπάρξει επεισόδιο τσιμπήματος από υμενόπτερο τα τελευταία 5 χρόνια, το 40% των αλλεργικών πιθανώς να μπορεί να απευαισθητοποιηθεί με φυσικό τρόπο.

Αντιμετωπίζοντας το τσίμπημα από σφήκα ή μέλισσα:

  • Αν το κεντρί είναι ορατό, το αφαιρούμε προσεκτικά με τα δάχτυλα χωρίς να το πιέζουμε. Αποφεύγουμε τα τσιμπιδάκια ή άλλα αντίστοιχα αντικείμενα, όπως και τους περιττούς χειρισμούς  καθώς περισσότερο δηλητήριο μπορεί να εισέλθει στο δέρμα και το κεντρί μπορεί να μπει πιο βαθιά.
  • Καθαρίζουμε την περιοχή με σαπούνι και νερό
  • Βάζουμε πάγο για να μειωθεί το οίδημα.
  • Αν το τσίμπημα είναι στο χέρι ή στο πόδι, προσπαθούμε να το κρατάμε ανυψωμένο.
  • Αφαιρούμε στενά κοσμήματα στην περιοχή (αν έχουμε) γιατί καθώς το δέρμα πρήζεται και μετά θα είναι πιο δύσκολο να απομακρυνθούν.
  • Σε περίπτωση που δεν έχουμε πρόσβαση σε φάρμακα, τότε μπορούμε να εξουδετερώσουμε το δηλητήριο της μέλισσας με αμμωνία ή πολτό μαγειρικής σόδας (το δηλητήριο της μέλισσας είναι όξινο). Στα τσιμπήματα από σφήκα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ξίδι  (το δηλητήριο της σφήκας είναι αλκαλικό).

Πρακτικές συμβουλές

  • Μην αφήνετε υπολείμματα τροφών στην ύπαιθρο.
  • Μην πίνετε αναψυκτικά από κουτάκι ή μπουκάλι- χρησιμοποιήστε καλαμάκι.
  • Μην πλησιάζετε τους χώρους όπου υπάρχουν μελίσσια ή σφηκοφωλιές. Μείνετε μακριά από μέρη που συγκεντρώνονται έντομα π.χ. από ανθισμένα λουλούδια, ανοικτούς κάδους απορριμμάτων, σάπια φρούτα κλπ.
  • Μην φοράτε χαλαρά ενδύματα με έντονα χρώματα και σχέδια.
  • Μην περπατάτε με γυμνά πόδια σε εξωτερικούς χώρους. Προτιμάτε τα κλειστά υποδήματα.
  • Μην χρησιμοποιείτε κολόνιες, καλλυντικά, αποσμητικά, καθαριστικά, απορρυπαντικά με έντονα αρώματα καθώς προσελκύουν τα έντομα.
  • Τοποθετήστε σίτες σε παράθυρα και πόρτες. Χρησιμοποιήστε συσκευές που να απομακρύνουν τα έντομα αυτά.
  • Αποφύγετε την κηπουρική και τις αγροτικές εργασίες. Αν δεν είναι εφικτό, φοράτε γάντια, καπέλο, και μακριά ρούχα.
  • Αποφύγετε, αν γίνεται, τις αθλητικές δραστηριότητες στη ύπαιθρο, κυρίως όταν έχετε ακάλυπτα μέρη του σώματος. Αν βρισκόμαστε σε έντονη κίνηση αποφεύγουμε να αναπνέουμε με το στόμα.
  • Προσοχή αν ψαρεύετε στην ακτή διότι μαζεύονται έντομα (ιδίως σφήκες).
  • Χρησιμοποιήστε εντομοαπωθητικές λοσιόν και σπρέι στα ακάλυπτα σημεία του σώματος σας (αν και δεν έχουν αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα ως προς τα υμενόπτερα).
  • Τα υμενόπτερα είναι πιο επιθετικά τις απογευματινές ώρες και όταν απειλούνται. Μην προκαλείτε την επίθεση των εντόμων – αποφύγετε τον πανικό και τις γρήγορες και απότομες κινήσεις.
  • Κατά τη διαδικασία του τσιμπήματος εκκρίνουν φερορμόνες που παρακινούν και άλλα έντομα να επιτεθούν. Επίσης, είναι πιο επιθετικά σε θερμό και υγρό περιβάλλον. Σε περίπτωση επίθεσης σφηκών ή μελισσών, καλύψτε το κεφάλι σας και τα χέρια σας με κάποιο ύφασμα και απομακρυνθείτε σε ασφαλές μέρος με ηρεμία .