Δεν είναι φάρμακα – θαύματα. Είναι απλά φάρμακα!
Έχει συμβεί σε αρκετούς από εμάς. Μία αδιαθεσία, ένα κρύωμα, δικό μας ή αγαπημένου οικογενειακού μας προσώπου, μας έχει οδηγήσει στον γιατρό. Εκεί, πριν ακόμη ολοκληρωθεί η εξέταση, ρωτάμε “γιατρέ μου, θα μας γράψετε ένα αντιβιοτικό;”
Ο γιατρός μας εξηγεί υπομονετικά ότι τα αντιβιοτικά καταπολεμούν τα βακτήρια (πχ τον σταφυλόκοκκο) και όχι τους ιούς, σε κάποιον από τους οποίους οφείλεται πιθανότατα το κρύωμα που έχουμε. Εμείς γνέφουμε καταφατικά και συνεχίζουμε: “ναι, αλλά θα μας γράψετε και ένα αντιβιοτικό”; Πριν η επιστήμη… σηκώσει τα χέρια ψηλά, ας δούμε πώς φτάσαμε να θεωρούμε τα αντιβιοτικά πανάκεια, καθώς και ποιοι είναι οι πιο συνηθισμένοι μύθοι γύρω από αυτά!
Η ιστορία των αντιβιοτικών
Νομίζετε ότι τα αντιβιοτικά είναι ανακάλυψη των τελευταίων δεκαετιών; Και όμως όχι! Για χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι έχουν χρησιμοποιήσει αντιβιοτικά για τη θεραπεία των λοιμώξεων, χωρίς φυσικά να γνωρίζουν ότι αυτές προκαλούνται από βακτήρια. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι για παράδειγμα, εφάρμοζαν μούχλα από ψωμί σε μολυσμένα τραύματα.
Ωστόσο, η πραγματική επανάσταση στα αντιβιοτικά έγινε στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. “Πατέρας” των αντιβιοτικών, αλλά ταυτόχρονα και “νονός” καθώς αυτός επινόησε τον όρο, ήταν ο Ουκρανό-Αμερικανός εφευρέτης και μικροβιολόγος Selman Waksman. Κατά τη διάρκεια της ζωής του ανακάλυψε περισσότερα από 20 αντιβιοτικά, μεταξύ των οποίων η νεομυκίνη και η στρεπτομυκίνη (για την οποία βραβεύθηκε με το Νόμπελ Ιατρικής το 1952).
Ο “μύθος” των μαγικών ιδιοτήτων των αντιβιοτικών εκτοξεύθηκε μετά την (τυχαία) ανακάλυψη της πενικιλίνης από τον Αλέξανδρο Φλέμινγκ, ένα όνομα οικείο σε όλους μας. Η πενικιλίνη άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου για τη θεραπεία λοιμώξεων τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και στα νοσοκομεία και θεωρήθηκε “θαυματουργό” φάρμακο.
Αντιβιοτικά – μύθοι και αλήθειες
Στις αρχές του 20ου αιώνα, νόσοι όπως η πνευμονία ή η διάρροια, που οφείλονται σε βακτηριακές λοιμώξεις, ήταν σε πολύ μεγάλο ποσοστό θανατηφόρες. Η έλευση των αντιβιοτικών οδήγησε στην αντιμετώπιση αυτών και πολλών ακόμη νόσων, αλλά παράλληλα περιέβαλλε τα αντιβιοτικά με ένα θαυματουργό “μανδύα”. Ας δούμε τους πιο κοινούς μύθους για τα αντιβιοτικά που εξακολουθούν να επιμένουν ακόμη και σήμερα.
ΜΥΘΟΣ: Τα αντιβιοτικά αντιμετωπίζουν το κρύωμα.
Τα αντιβιοτικά είναι αποτελεσματικά κατά των λοιμώξεων που προκαλούνται από βακτήρια, μύκητες και κάποια παράσιτα. Δεν λειτουργούν εναντίον των ιών που προκαλούν κρυολογήματα, γρίπη, βήχα και πονόλαιμο.
ΜΥΘΟΣ: Είναι σωστό να λαμβάνουμε αντιβιοτικά που έχουν συνταγογραφηθεί για κάποιον άλλο.
Πόσες φορές το έχουμε δει! Κάποιος συγγενής μας ανοίγει το ντουλάπι με τα φάρμακα και μας δίνει “ένα αντιβιοτικό”. Προσοχή: Το αντιβιοτικό που έχει συνταγογραφηθεί για κάποιον άλλο μπορεί να μην λειτουργήσει για εσάς, και ίσως μάλιστα επιδεινώσει την κατάστασή σας.
ΜΥΘΟΣ: Σταματάμε να παίρνουμε αντιβιοτικά τη στιγμή που αισθανόμαστε καλύτερα.
Εάν ο γιατρός σας έχει συνταγογραφήσει αντιβιοτικά, είναι καλύτερο να παίρνετε όλες τις συνταγογραφούμενες δόσεις – ακόμη και αν αισθάνεστε καλύτερα. Η πρώιμη διακοπή μπορεί να οδηγήσει σε επανεμφάνιση της λοίμωξης.
ΜΥΘΟΣ: Αποθηκεύουμε τα αντιβιοτικά που περίσσεψαν, για το μέλλον.
Κάπως έτσι, τα ντουλάπια μας γεμίζουν αντιβιοτικά. Λάθος! Τα φάρμακα μπορεί να χάσουν την ισχύ τους με το πέρασμα του χρόνου, ενώ δεν είναι σίγουρο ότι το αντιβιοτικό που περίσσεψε από πέρυσι είναι κατάλληλο για τη σημερινή σας λοίμωξη. Μην παίζετε τον γιατρό.
ΜΥΘΟΣ: Τα αντιβιοτικά λειτουργούν προληπτικά.
Όχι, δεν λειτουργούν προληπτικά. Η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών μάλιστα μπορεί να προκαλέσει την αντοχή των βακτηριδίων σε αυτά, ενώ έχει και παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένης της διάρροιας και των εξανθημάτων σε σημαντικό αριθμό ατόμων.
ΜΥΘΟΣ: Τα αντιβιοτικά είναι πάντα αποτελεσματικά.
Δεν είναι. Υπάρχει η πιθανότητα το μικρόβιο από το οποίο αρρωστήσατε να είναι ανθεκτικό στο αντιβιοτικό που πήρατε. Εάν τα συμπτώματα επιμένουν μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας σας, ειδοποιήστε το γιατρό σας.
Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.
Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!