18 Νοεμβρίου. Ευρωπαϊκή Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τα αντιβιοτικά.

Το 1928, ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ, Σκωτσέζος βιολόγος και φαρμακολόγος, παρατήρησε τυχαία στο εργαστήριό του ότι μικροβιακές καλλιέργειες σε πολλά δισκία είχαν μολυνθεί από ένα μύκητα. Στην συνέχεια, πρόσεξε ότι τα βακτήρια γύρω από τον μύκητα καταστρέφονταν, και οδηγήθηκε στο σωστό συμπέρασμα ότι ο μύκητας παρήγαγε μια ουσία ικανή να σκοτώνει τα βακτήρια.

Η νέα ουσία ονομάστηκε πενικιλίνη και το πρώτο αντιβιοτικό ήταν γεγονός. Η πενικιλίνη χρησιμοποιήθηκε ευρέως κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου για τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων, σώζοντας αμέτρητες ζωές και σηματοδοτώντας την αρχή της εποχής των αντιβιοτικών.

 

Τα αντιβιοτικά σήμερα

Σήμερα, λιγότερο από έναν αιώνα μετά, υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικά αντιβιοτικά διαθέσιμα για χρήση, που κατατάσσονται σε διάφορες κύριες κατηγορίες με βάση τη χημική τους δομή και τον μηχανισμό δράσης τους. Κάποιες συνηθισμένες κατηγορίες είναι οι παρακάτω:

  • Πενικιλίνες (πχ αμοξικιλίνη, πενικιλίνη G)
  • Κεφαλοσπορίνες (πχ κεφτριαξόνη, κεφαλεξίνη)
  • Τετρακυκλίνες (πχ δοξυκυκλίνη, τετρακυκλίνη)
  • Κινολόνες & φθοριοκινολόνες (πχ σιπροφλοξασίνη, λεβοφλοξασίνη)
  • Αμινογλυκοσίδες (πχ γενταμυκίνη, στρεπτομυκίνη)
  • Καρβαπενέμες (πχ μεροπενέμη, ιμιπενέμη)
  • Μακρολίδια (πχ ερυθρομυκίνη, αζιθρομυκίνη)
  • Σουλφοναμίδια (πχ σουλφαμεθοξαζόλη).

 

Το πρόβλημα με τα αντιβιοτικά

Η χρήση των αντιβιοτικών αλλά και των αντιμυκητιακών φαρμάκων ενδείκνυται για τη θεραπεία διαφόρων λοιμώξεων. Ωστόσο, οι άνθρωποι, παγκοσμίως, αλλά και ιδιαίτερα στη χώρα μας (4η υψηλότερη κατανάλωση αντιβιοτικών στην ΕΕ) άρχισαν να προχωρούν σε αλόγιστη κατανάλωση αντιβιοτικών, χωρίς οδηγίες από τους θεράποντες ιατρούς. Η φράση “αντιβίωση πήρες;” έφτασε να ακούγεται σχεδόν σε κάθε ελληνικό σπίτι, σχεδόν για κάθε πάθηση.

Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι αντιμικροβιακοί παράγοντες που περιλαμβάνονταν στα αντιβιοτικά και είχαν σχεδιαστεί να σκοτώνουν βακτήρια, μύκητες και παράσιτα γίνονταν όλο και λιγότερο αποτελεσματικοί. Οι λοιμώξεις αντιμετωπίζονταν όλο και πιο δύσκολα, και πολλές από αυτές ανεπιτυχώς. Το 2019, σύμφωνα με τα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, πάνω από 1 εκατομμύριο θάνατοι προκλήθηκαν άμεσα από την αντιμικροβιακή αντοχή.

 

Ιστορία της Ευρωπαϊκής Ημέρας Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά (European Antibiotic Awareness Day) είναι μια ετήσια πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2008 από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) που εδρεύει στη Στοκχόλμη της Σουηδίας.

Το ECDC που, μεταξύ άλλων, αναλύει και ερμηνεύει δεδομένα από χώρες της ΕΕ σχετικά με 52 μεταδοτικές νόσους και παθήσεις, δημιούργησε αυτή την ημέρα με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού και των επαγγελματιών υγείας σχετικά με την ορθή χρήση των αντιβιοτικών και τους κινδύνους της μικροβιακής αντοχής.

 

Η Ευρώπη έδειξε τον δρόμο – ο πλανήτης ακολούθησε

Η αντοχή στα αντιβιοτικά δεν είναι φυσικά “προνόμιο” των μικροβίων της ηπείρου μας. Είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, που μαστίζει την ανθρωπότητα σε κάθε γωνιά της Γης. Για αυτό, το 2015, επτά χρόνια μετά την καθιέρωση της Ευρωπαϊκής Ημέρας Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καθιέρωσε μία νέα πρωτοβουλία: την Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά.

Πλέον οι 2 πρωτοβουλίες συντονίζονται, με την Παγκόσμια Εβδομάδα (που από πέρυσι ονομάζεται “Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για την Αντιμικροβιακή Αντοχή”) να διαρκεί από τις 18 έως τις 24 Νοεμβρίου.

 

Προβλέψεις για το μέλλον

Δυστυχώς, το μέλλον όσον αφορά τα αντιβιοτικά προβλέπεται ζοφερό. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι μέχρι το 2050, θα χάνουν τη ζωή τους 10 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο λόγω της μικροβιακής αντοχής, εάν δεν ανακαλυφθούν νέα αντιμικροβιακά φάρμακα. Χωρίς αποτελεσματικές μεθόδους πρόληψης και θεραπείας για τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, ιατρικές διαδικασίες όπως η μεταμόσχευση οργάνων, η χημειοθεραπεία και οι μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις θα γίνουν εξαιρετικά επικίνδυνες.

 

Μαζί, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά

Υπάρχει άραγε κάποιο στοιχείο που μας κάνει αισιόδοξους; Ναι, και αυτό είναι ότι η μικροβιακή αντοχή, σε αντίθεση για παράδειγμα με την COVID-19 που αιφνιδίασε τον πλανήτη, είναι μία κρίση που μπορεί και πρέπει να προβλεφθεί. Για να αντιμετωπίσουμε τη μικροβιακή αντοχή στα αντιβιοτικά, είναι απαραίτητο να προωθήσουμε τη σωστή χρήση τους, αποφεύγοντας την αυτοθεραπεία και τη χρήση αντιβιοτικών χωρίς ιατρική συνταγή. Επιτέλους, ας απαντήσουμε στην ερώτηση “αντιβίωση πήρες;” με την απάντηση “όχι, γιατί δεν χρειαζόταν!”

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!