Το ζήτημα της παιδικής παχυσαρκίας

Ως θέμα η παχυσαρκία έχει την εξής ιδιαιτερότητα : ενώ συζητιέται πολύ, δεν συζητιέται αρκετά ή με τον τρόπο που χρειάζεται, αφού αναγνωρίστηκε ως ασθένεια για πρώτη φορά το 1948 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και συνεχίζει να αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα χρόνια προβλήματα υγείας στον κόσμο.

 

Αρχικά, πώς ορίζεται η παχυσαρκία;

 

Η παχυσαρκία ορίζεται ως η αυξημένη συσσώρευση σωματικού λίπους μέσα στο ανθρώπινο σώμα, που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία.

Κάθε μέρα εισάγουμε ενέργεια στο σώμα μας καταναλώνοντας τροφή. Ταυτόχρονα, ξοδεύουμε ενέργεια μέσω της σωματικής άσκησης, των καθημερινών δραστηριοτήτων και με τη διατήρηση των ζωτικών λειτουργιών του σώματος. Όταν η ενέργεια που εισάγουμε είναι μεγαλύτερη από αυτή που ξοδεύουμε, η επιπλέον ενέργεια αποθηκεύεται στο σώμα ως λίπος. Αν αυτό γίνεται συστηματικά, το λίπος συσσωρεύεται και το σωματικό μας βάρος αυξάνεται.

Χρησιμοποιώντας το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ=Βάρος σε κιλά διαιρεμένο με το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα) κατατάσσουμε τα άτομα σε ελλειποβαρή, φυσιολογικά, υπέρβαρα και παχύσαρκα, όπως φαίνεται και στην παρακάτω λίστα.

• ΔΜΣ από 18,4 και κάτω υποδεικνύει ότι ένα άτομο είναι ελλειποβαρές.
• ΔΜΣ μεταξύ 18,5 και 24,9 χαρακτηρίζει άτομο με φυσιολογικό βάρος.
• ΔΜΣ μεταξύ 25 και 29,9 υποδεικνύει ότι ένα άτομο είναι υπέρβαρο.
• ΔΜΣ από 30 και πάνω υποδεικνύει ότι ένα άτομο πάσχει από παχυσαρκία.

Για τα παιδιά λαμβάνεται επιπλέον υπόψη το φύλο και η ηλικία και υπάρχουν ειδικοί πίνακες, τους οποίους βρίσκουμε στο διαδίκτυο.

 

Αυτό είναι πρόβλημα γιατί…

Η παχυσαρκία σχετίζεται με πλήθος καρδιακών και μεταβολικών διαταραχών, οι οποίες μπορούν να εξελιχθούν σε χρόνιες ασθένειες, όπως ο διαβήτης τύπου 2, καρδιαγγειακές παθήσεις, ορισμένοι καρκίνοι, οστεοαρθρίτιδα, πέτρες στη χολή και υπνική άπνοια.

Έχει επίσης επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία, καθώς και κοινωνικές επιπτώσεις και οικονομικό κόστος.

Στα παιδιά, επιπλέον σχετίζεται με ανεπάρκεια σιδήρου και βιταμίνης D, η οποία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γνωστική, μυοσκελετική και σωματική τους ανάπτυξη. Ας θυμόμαστε επίσης ότι τα παχύσαρκα παιδιά είναι πιο πιθανό να γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες, με όλα τα επακόλουθα που αναφέρθηκαν παραπάνω.

 

Τα νούμερα τι λένε;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 2022 υπολογίστηκε ότι 37 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών ήταν υπέρβαρα.

Την ίδια χρονιά, πάνω από 390 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι ηλικίας 5-19 ετών ήταν υπέρβαροι. Μεταξύ παιδιών και εφήβων ηλικίας 5-19 ετών, το ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων έχει αυξηθεί δραματικά από μόλις 8% το 1990 σε 20% το 2022. Το 19% των κοριτσιών και το 21% των αγοριών ήταν υπέρβαρα.

Ενώ μόλις το 2% των παιδιών και των εφήβων ηλικίας 5–19 ετών ήταν παχύσαρκοι το 1990 (31 εκατομμύρια νέοι), μέχρι το 2022, το 8% των παιδιών και των εφήβων ζούσαν με παχυσαρκία (160 εκατομμύρια νέοι).

 

Η παιδική ηλικία είναι η καλύτερη ώρα για αλλαγές

Από τη στιγμή που μιλάμε για παιδιά, γίνεται προφανές ότι οποιαδήποτε δράση για πρόληψη ή παρέμβαση αφορά ουσιαστικά όλη την οικογένεια. Αυτό ισχύει όχι μόνο γιατί το να διαχωρίσουμε το παιδί από την υπόλοιπη οικογένεια ενισχύει το στίγμα της παχυσαρκίας αλλά και γιατί τα παιδιά μεγαλώνουν με τη μίμηση, άρα χρειάζεται να υιοθετήσουμε και να επιδείξουμε πρώτα οι ενήλικες τις ωφέλιμες συνήθειες.

Πρακτικά:

Ενθαρρύνουμε υγιεινές διατροφικές συνήθειες.

• Παρέχουμε άφθονα λαχανικά, φρούτα και προϊόντα ολικής αλέσεως.
• Επιλέγουμε άπαχα κρέατα, πουλερικά, ψάρια και όσπρια για πρωτεΐνη.
• Σερβίρουμε μερίδες ανάλογα με την ηλικία των παιδιών και των γονιών.
• Ενθαρρύνουμε όλη την οικογένεια να πίνει πολύ νερό.
• Μειώνουμε τη ζάχαρη, το αλάτι και τα κορεσμένα λιπαρά.
• Περιορίζουμε τα γεύματα σε ταχυφαγεία.
• Τρώμε γεύματα ως οικογένεια όσο πιο συχνά γίνεται.

 

Βοηθάμε τα παιδιά να κατανοήσουν τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας.

Ένα απαραίτητο στοιχείο για την επίτευξη και τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους, ειδικά για τα παιδιά, είναι η σωματική δραστηριότητα. Δυναμώνει τα οστά και τους μύες, καίει θερμίδες και βοηθά τα παιδιά να κοιμούνται καλά τη νύχτα και να παραμένουν σε εγρήγορση κατά τη διάρκεια της ημέρας.

 

Αναζητούμε δραστηριότητες που αρέσουν στο παιδί και δίνουμε έμφαση στη δραστηριότητα και όχι απαραίτητα στην άσκηση.

Τα παιδιά και οι έφηβοι χρειάζονται τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα μέτρια έως έντονη δραστηριότητα. Αυτή η δραστηριότητα δεν χρειάζεται να είναι ένα δομημένο πρόγραμμα άσκησης – εάν στο παιδί αρέσει να σκαρφαλώνει, υπάρχουν χώροι με τοίχο αναρρίχησης. Εάν στο παιδί αρέσει να διαβάζει, μπορούμε να περπατήσουμε ή να πάμε με ποδήλατο στη βιβλιοθήκη της περιοχής για ένα βιβλίο. Το ζητούμενο είναι να υπάρχει κίνηση. Οι δραστηριότητες όπως η ποδηλασία, το κρυφτό, το κυνηγητό, ο χορός, το κολύμπι ή το σχοινάκι είναι διασκεδαστικές και ιδανικές για τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και την καύση θερμίδων.

 

Μειώνουμε, στα πλαίσια του εφικτού, τον χρόνο καθιστικής δραστηριότητας.

Φυσικά χρειαζόμαστε χρόνο καθιστοί για διάβασμα και εργασία. Ο στόχος είναι να περιορίσουμε τον «χρόνο οθόνης» (τηλεόραση, βιντεοπαιχνίδια, ίντερνετ, smartphone) σε όχι περισσότερες από δύο ώρες την ημέρα.

Η παιδική παχυσαρκία υπονομεύει τη σωματική, ψυχολογική και κοινωνική ευημερία των παιδιών και είναι γνωστός παράγοντας κινδύνου για μη μεταδοτικές ασθένειες και την παχυσαρκία των ενηλίκων. Η θεραπεία και η πρόληψή της συμβάλλει στην προστασία της υγείας του κάθε παιδιού τώρα και στο μέλλον.

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!