Οι ορμόνες της πείνας και της πληρότητας

Γιατί πεινάμε; Γιατί σταματάμε να πεινάμε; Γιατί κάποιες φορές (περισσότερες ίσως από όσες θα θέλαμε) δεν μπορούμε να σταματήσουμε να τρώμε; Υπάρχει κάποιος σηματοδότης στον οργανισμό μας που ανάβει πράσινο και κόκκινο φως στο φαγητό; Η απάντηση έρχεται από δύο ορμόνες με παράξενα ονόματα: τη γκρελίνη και τη λεπτίνη.

 

Γενικά

Η πείνα και ο κορεσμός ελέγχονται από δύο βασικές ορμόνες:

• Γκρελίνη (η “ορμόνη της πείνας”)
• Λεπτίνη (η “ορμόνη του κορεσμού”).

Αυτές οι ορμόνες συνεργάζονται για να βοηθήσουν τον υποθάλαμο του εγκεφάλου να ρυθμίσει πότε νιώθουμε πείνα ή κορεσμό, διατηρώντας σταθερά τα επίπεδα ενέργειας που λαμβάνουμε και χρησιμοποιούμε. Όταν αυτές οι ορμόνες είναι εκτός ισορροπίας, μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα, όπως η παχυσαρκία, οι διατροφικές διαταραχές ή άλλα θέματα υγείας.

 

Η γκρελίνη

Το στομάχι απελευθερώνει γκρελίνη όταν είναι άδειο ή σχεδόν άδειο. Τα επίπεδα της γκρελίνης είναι συνήθως υψηλότερα λίγο πριν τα γεύματα, και μειώνονται κατακόρυφα όταν τρώμε.

 

Λειτουργίες της γκρελίνης

• Ενημερώνει τον υποθάλαμο στον εγκέφαλο να αυξήσει την όρεξη.
• Προάγει την αποθήκευση λίπους.
• Διεγείρει την υπόφυση ώστε να απελευθερώσει αυξητικές ορμόνες.
• Διεγείρει το πεπτικό ώστε να μετακινήσει την τροφή από το στομάχι στο λεπτό και παχύ έντερο.
• Συμβάλλει στον έλεγχο της απελευθέρωσης ινσουλίνης.
• Παίζει ρόλο στην προστασία της καρδιαγγειακής υγείας.

 

Χαμηλή γκρελίνη

Τα επίπεδα γκρελίνης είναι συνήθως χαμηλότερα σε άτομα με παχυσαρκία.

Ορισμένες γαστρεντερικές παθήσεις που συνδέονται με χαμηλή γκρελίνη περιλαμβάνουν:

• Χρόνια γαστρίτιδα.
• Λειτουργική δυσπεψία.
• Λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS).

 

Η λεπτίνη

Η λεπτίνη είναι ορμόνη που απελευθερώνεται από τα λιποκύτταρα και μέσω του αίματος φτάνει στον εγκέφαλο. Εκεί ενημερώνει ότι το σώμα έχει αρκετά αποθέματα και δεν χρειάζεται περισσότερη τροφή. Ουσιαστικά, η λεπτίνη λέει στο σώμα “σταμάτα να τρως, έχουμε αρκετή ενέργεια!”. Η ορμόνη μειώνει την όρεξη και βοηθά τον οργανισμό να ξεκινήσει τη διαδικασία καύσης του αποθηκευμένου λίπους για να παράγει ενέργεια.

Η λεπτίνη δεν ρυθμίζει μόνο το βάρος και την όρεξη, αλλά επηρεάζει και τη διάθεση, τη μνήμη, τη συγκέντρωση και τη γενική λειτουργία του εγκεφάλου. Όταν λειτουργεί σωστά, ο οργανισμός είναι πιο ισορροπημένος ενεργειακά και ο μεταβολισμός πιο αποδοτικός. Ωστόσο, όταν η λειτουργία της διαταράσσεται, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως παχυσαρκία, κακή διάθεση και δυσκολία συγκέντρωσης.

 

Αντίσταση στη λεπτίνη

Η αντίσταση στη λεπτίνη συμβαίνει όταν ο οργανισμός δεν “ακούει” πλέον τα μηνύματά της. Αυτό συμβαίνει κυρίως σε άτομα με αυξημένο λιπώδη ιστό, αφού η συνεχής παρουσία υψηλών επιπέδων λεπτίνης κάνει τον εγκέφαλο να αγνοεί τα σήματά της. Με απλά λόγια, ο εγκέφαλος αρχίζει να πιστεύει ότι χρειάζεται ακόμα περισσότερη τροφή, παρόλο που το σώμα έχει ήδη αρκετό λίπος.

Αυτός ο φαύλος κύκλος οδηγεί σε υπερκατανάλωση τροφής, ακόμα μεγαλύτερη αποθήκευση λίπους και ακόμα περισσότερη λεπτίνη. Έτσι, η αντίσταση στη λεπτίνη και η παχυσαρκία ενισχύουν η μία την άλλη, δυσκολεύοντας ακόμα περισσότερο τη διαδικασία απώλειας βάρους.

 

Πώς ελέγχονται οι ορμόνες της πείνας και της πληρότητας

Υπάρχουν τρόποι να ελέγξουμε τις “ορμόνες της πείνας” μας και έτσι να περιορίσουμε την όρεξή μας; Ναι. Ο πιο σημαντικός από αυτούς είναι να αποφεύγουμε τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Όταν καταναλώνουμε γεύματα πλούσια σε λιπαρά, ο “σηματοδότης” γκρελίνης και λεπτίνης δεν λειτουργεί σωστά.

Μία δίαιτα πλούσια σε “καλούς” υδατάνθρακες (όπως τα δημητριακά ολικής άλεσης) ή μια δίαιτα πλούσια σε πρωτεΐνες καταστέλλει τη γκρελίνη πιο αποτελεσματικά από μια δίαιτα πλούσια σε λιπαρά.

Κάτι που επιπλέον μπορεί να βοηθήσει (και σίγουρα δεν θα βλάψει) είναι να κοιμόμαστε αρκετά! Σε μελέτη με νεαρούς άνδρες, η έλλειψη ύπνου συνδέθηκε με αύξηση των επιπέδων γκρελίνης, της όρεξης και της πείνας.

 

Επίλογος

Η κατανόηση της λειτουργίας της γκρελίνης και της λεπτίνης ανοίγει νέους δρόμους για θεραπείες που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, των διατροφικών διαταραχών και άλλων μεταβολικών προβλημάτων, προσφέροντας ελπίδα για καλύτερη υγεία και ευεξία.

Ωστόσο, και εμείς οι ίδιοι, μπορούμε να υιοθετήσουμε υγιεινές συνήθειες, όπως η ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε πρωτεΐνες και υδατάνθρακες ολικής άλεσης, η τακτική φυσική δραστηριότητα, ο επαρκής ύπνος και η διαχείριση του άγχους, ώστε να συμβάλλουμε στη φυσική ρύθμιση αυτών των ορμονών και στη διατήρηση της ενεργειακής ισορροπίας του οργανισμού μας.

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!