Ο ρόλος του εντερικού μικροβιώματος στην παχυσαρκία

Στο θέμα της παχυσαρκίας, οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε κάποιες αιτίες που έχουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και διατήρηση του προβλήματος. Υψηλή θερμιδική πρόσληψη, απουσία κίνησης, κληρονομικά αίτια, κλπ. Υπάρχουν όμως και κάποιοι “αφανείς” ρόλοι, τους οποίους η έρευνα και η επιστήμη σταδιακά αποκαλύπτει.

 

Μικροβίωμα: Ο αόρατος κόσμος μέσα μας

Το μικροβίωμα (microbiota) είναι ένας αθέατος μικρόκοσμος γεμάτος ζωή, που βρίσκεται σε πολλά και διαφορετικά σημεία του σώματός μας: από την επιφάνεια και τα βαθύτερα στρώματα του δέρματος (δερματικό μικροβίωμα) μέχρι το στόμα (στοματικό μικροβίωμα), τον κόλπο (κολπικό μικροβίωμα), και πολλά ακόμη.

 

Εντερικό μικροβίωμα

Το εντερικό μικροβίωμα, γνωστό παλαιότερα ως εντερική χλωρίδα, είναι το “κέντρο επιχειρήσεων” του αόρατου οικοσυστήματος που ζει στο έντερό μας. Αποτελείται από τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, οι οποίοι ανήκουν σε τουλάχιστον 1000 διαφορετικά είδη βακτηρίων. Οι μικροοργανισμοί αυτοί φέρουν πάνω από 3 εκατομμύρια γονίδια, ένας γενετικός θησαυρός 150 φορές μεγαλύτερος από αυτόν του ανθρώπινου DNA.

Με συνολικό βάρος που φτάνει έως και τα 2 κιλά, το εντερικό μικροβίωμα είναι μοναδικό. Ένα τρίτο του είναι κοινό για όλους τους ανθρώπους, ενώ τα υπόλοιπα δύο τρίτα αποτελούν τη “μοναδική υπογραφή” του καθενός από εμάς. Με άλλα λόγια, η μικροχλωρίδα του εντέρου μας είναι η ατομική μας ταυτότητα, το βιολογικό αποτύπωμα που μας χαρακτηρίζει.

 

Συσχέτιση παχυσαρκίας και εντερικού μικροβιώματος

Μελέτες που έχουν διεξαχθεί τα τελευταία χρόνια δείχνουν ότι το εντερικό μικροβίωμα συνδέεται άμεσα με την παχυσαρκία, παρουσιάζοντας σημαντικές διαφοροποιήσεις στα παχύσαρκα έμβια όντα, είτε πρόκειται για ανθρώπους είτε για ζώα. Είναι πλέον σαφώς τεκμηριωμένο ότι τα παχύσαρκα άτομα έχουν διαφορετική σύνθεση μικροχλωρίδας σε σύγκριση με άτομα φυσιολογικού βάρους.

 

Λιγότερα Bacteroidetes, περισσότερα Firmicutes

Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι σε περιπτώσεις παχυσαρκίας μειώνεται η ποικιλομορφία των βακτηρίων, ενώ παρατηρούνται αλλαγές στη συνολική σύνθεση του μικροβιώματος. Χαρακτηριστικά, σημειώνεται μείωση στους πληθυσμούς των φυλών των βακτηρίων Bacteroidetes και αύξηση των Firmicutes. Αυτή η αλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αποθήκευση ενέργειας από την τροφή, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση του Δείκτη Μάζας Σώματος.

Αξιοσημείωτο είναι ότι το εντερικό μικροβίωμα μπορεί να επηρεάσει τη συσσώρευση λίπους στον οργανισμό, ακόμα και σε περιπτώσεις όπου η πρόσληψη τροφής δεν είναι αυξημένη. Αυτή η τάση για αποθήκευση λίπους φαίνεται να εξαρτάται από την αναλογία των βακτηρίων Firmicutes και Bacteroidetes. Σύμφωνα με κλινική μελέτη, η αύξηση κατά 20% της αφθονίας των Firmicutes συνδέθηκε με την απορρόφηση 150 επιπλέον θερμίδων από την τροφή.

 

Η επίδραση της διατροφής στο εντερικό μικροβίωμα

Η διατροφή αποτελεί έναν από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην παχυσαρκία. Έρευνες έχουν δείξει ότι η αλλαγή της διατροφής ενός παχύσαρκου ατόμου, εκτός από τη μείωση του σωματικού βάρους, μπορεί να επιφέρει αλλαγές και στη σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος, ακόμα και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

 

Η μεσογειακή διατροφή

Η μεσογειακή διατροφή μπορεί να ενισχύσει τους ωφέλιμους μικροοργανισμούς του εντερικού μικροβιώματος, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας. Εστιάζει σε τρόφιμα όπως τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα λαχανικά, τα μονοακόρεστα ή ω-3 πολυακόρεστα λιπαρά και τα φρούτα, και θεωρείται δίκαια ιδανικό πρότυπο για μια υγιεινή ζωή.

Οι φυτικές τροφές που κυριαρχούν στη μεσογειακή διατροφή μπορούν να επηρεάσουν θετικά τη σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος, μειώνοντας τη δυσβίωση (μη αρμονική διαβίωση των μικροοργανισμών). Παρέχουν στον οργανισμό ποικιλία θρεπτικών συστατικών χωρίς να προσθέτουν λίπος, ενώ πολλές από αυτές μπορούν να μεταβολιστούν από το εντερικό μικροβίωμα, μέσω αναερόβιας ζύμωσης.

Η κατανάλωση φυτικών ινών έχει συσχετιστεί με την αύξηση πληθυσμών βακτηρίων όπως τα Bacteroidetes και τα Actinobacteria, ενώ βελτιώνει την αναλογία Firmicutes προς Bacteroidetes.

 

Ο ρόλος των προβιοτικών

Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που περιέχονται σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το γιαούρτι, το κεφίρ ή το ξινό λάχανο. Στη θεραπεία της δυσβίωσης που προκαλείται από κακή διατροφή, τα προβιοτικά φαίνεται να παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Η ενίσχυση της διατροφής με φυτικές ίνες και προβιοτικά αποτελεί μια αποτελεσματική στρατηγική για την αποκατάσταση της ισορροπίας του εντερικού μικροβιώματος, συμβάλλοντας τόσο στη βελτίωση της υγείας όσο και στη διαχείριση της παχυσαρκίας.

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!