Η καθημερινή μας έκθεση σε μικροπλαστικά

Από την πλαστική θήκη που προστατεύει το κινητό μας μέχρι το μπουκάλι του νερού που κρατάμε στο χέρι, την καρέκλα που καθόμαστε, τη σακούλα των αγορών, ακόμη και τα ρούχα που φοράμε, το πλαστικό υπάρχει παντού. Είναι ελαφρύ, ανθεκτικό, φθηνό, κι όμως, αυτή του η πανταχού παρουσία έχει αρχίσει να μετατρέπεται από ευκολία σε απειλή.

 

Ορισμός

Μικροπλαστικά ονομάζονται τα σωματίδια πλαστικού με διάμετρο μικρότερη από πέντε χιλιοστά. Τα μικροπλαστικά είναι προϊόντα της αποσύνθεσης μεγαλύτερων πλαστικών αντικειμένων, είτε μέσω φυσικών διεργασιών, όπως η ηλιακή ακτινοβολία, η θερμότητα και η τριβή, είτε μέσω τεχνητών.

Το ελάχιστο μέγεθός τους καθιστά την ανίχνευση και απομάκρυνσή τους εξαιρετικά δύσκολη, αν όχι αδύνατη. Σήμερα, εκτιμάται ότι περίπου 7 δισεκατομμύρια τόνοι μικροπλαστικών έχουν διοχετευθεί στο περιβάλλον, αποτελώντας μια αόρατη αλλά υπαρκτή απειλή για κάθε μορφή ζωής.

 

Κατηγορίες

Τα μικροπλαστικά διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: πρωτογενή και δευτερογενή.

Τα πρωτογενή μικροπλαστικά είναι μικροσκοπικά σωματίδια που έχουν παραχθεί σκόπιμα σε αυτό το μέγεθος για χρήση σε διάφορους βιομηχανικούς τομείς, όπως τα καλλυντικά, τα καθαριστικά και ορισμένες φαρμακευτικές εφαρμογές. Αποτελούν περίπου το 30% των μικροπλαστικών που εντοπίζονται στο περιβάλλον.

Τα δευτερογενή μικροπλαστικά, που αντιστοιχούν στο υπόλοιπο 70%, προκύπτουν από τη διάσπαση μεγαλύτερων πλαστικών αντικειμένων, όπως σακούλες, καλαμάκια, φιάλες και συσκευασίες. Παράγονται επίσης μέσω φθοράς συνθετικών υλικών, όπως τα υφάσματα, τα ελαστικά οχημάτων και τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας, καθώς και μέσω βιομηχανικών λυμάτων.

 

Βασικές πηγές μικροπλαστικών

Έπιπλα, ρούχα και συσκευασίες τροφίμων αποτελούν βασικές πηγές μικροπλαστικών στην καθημερινότητά μας. Τα ταπετσαρισμένα έπιπλα και τα συνθετικά υφάσματα, για παράδειγμα, αποβάλλουν μικροσκοπικές ίνες κατά τη χρήση ή το πλύσιμο, οι οποίες καταλήγουν στον αέρα ή στους υδάτινους πόρους.

Αντίστοιχα, οι πλαστικές συσκευασίες τροφίμων, ιδίως οι συσκευασίες μίας χρήσης, μπορούν να διασπαστούν με την πάροδο του χρόνου, απελευθερώνοντας μικροπλαστικά στα τρόφιμα και τα ποτά που περιέχουν. Μέσα από το νερό που πίνουμε, την τροφή που καταναλώνουμε ή ακόμη και τον αέρα που αναπνέουμε, αυτά τα σωματίδια εισχωρούν στον οργανισμό μας.

 

Επιπτώσεις στην υγεία

Τα τελευταία χρόνια, οι επιπτώσεις των μικροπλαστικών στην ανθρώπινη υγεία αποτελούν αντικείμενο αυξανόμενης ανησυχίας και έρευνας. Αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια μπορούν να εισέλθουν στον οργανισμό μας μέσω της κατανάλωσης τροφίμων και νερού ή μέσω της εισπνοής, φτάνοντας τελικά σε ευαίσθητα σημεία όπως οι πνεύμονες, το αίμα, ακόμη και ο πλακούντας.

Αν και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους δεν έχουν πλήρως κατανοηθεί, υπάρχουν ενδείξεις ότι τα μικροπλαστικά ενδέχεται να προκαλέσουν φλεγμονές, οξειδωτικό στρες και διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος. Επίσης, δρουν ως φορείς επιβλαβών χημικών ουσιών, όπως βαρέα μέταλλα, ενδοκρινικοί διαταράκτες και τοξικά πρόσθετα. Αυτές οι ουσίες επηρεάζουν την ορμονική ισορροπία και συνδέονται με προβλήματα αναπαραγωγής, μεταβολικές διαταραχές και ενδεχομένως καρκινογένεση.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η έκθεση ευάλωτων πληθυσμών, όπως τα παιδιά και οι έγκυες γυναίκες, καθώς τα μικροπλαστικά μπορεί να επιδράσουν στην ανάπτυξη και την υγεία του εμβρύου. Παρότι η επιστήμη δεν έχει ακόμη αποδώσει οριστικά συμπεράσματα, οι ενδείξεις είναι αρκετές για να υπογραμμίσουν την ανάγκη πρόληψης και περιορισμού της έκθεσης.

 

Περιορίζοντας την έκθεσή μας

Τα μικροπλαστικά βρίσκονται, κυριολεκτικά, παντού, δεν μπορούμε να τα αποφύγουμε παντελώς, αλλά μπορούμε να περιορίσουμε την έκθεσή μας σε αυτά. Δείτε τις συμβουλές μας:

• Αποφύγετε τα πλαστικά μίας χρήσης (πχ ποτήρια, καλαμάκια, σακούλες), επιλέγοντας επαναχρησιμοποιούμενα υλικά.
• Χρησιμοποιήστε γυάλινες ή ανοξείδωτες φιάλες αντί για πλαστικά μπουκάλια νερού.
• Πλένετε τα ρούχα σας λιγότερο συχνά και σε χαμηλές θερμοκρασίες, για να μειώσετε την αποβολή μικροϊνών από συνθετικά υφάσματα.
• Επιλέγετε φυσικά υλικά στα ρούχα, όπως βαμβάκι ή λινό, αντί για πολυεστέρα και άλλα συνθετικά.
• Αποφεύγετε καλλυντικά που περιέχουν μικροπλαστικά, διαβάζοντας προσεκτικά τις ετικέτες.
• Τοποθετήστε φίλτρα μικροϊνών στο πλυντήριο ρούχων, τα οποία συγκρατούν τις πλαστικές ίνες.
• Πίνετε φιλτραρισμένο νερό, χρησιμοποιώντας φίλτρα ενεργού άνθρακα ή άλλες τεχνολογίες καθαρισμού.
• Μαγειρεύετε σε σκεύη χωρίς αντικολλητικά πλαστικά επιστρώματα (όπως τεφλόν).
• Περιορίστε τα επεξεργασμένα τρόφιμα και επιλέξτε φρέσκες πρώτες ύλες, ώστε να αποφύγετε τα πλαστικά κατάλοιπα από συσκευασίες.
• Ενημερωθείτε και ενημερώστε με τη σειρά σας, συμβάλλοντας έτσι στη διαμόρφωση οικολογικής και υπεύθυνης στάσης.

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!