Ο δεύτερος εγκέφαλος του σώματος : Πώς η διατροφή επηρεάζει το έντερο και την ψυχική μας διάθεση

Τα τελευταία χρόνια ακούμε και διαβάζουμε όλο και συχνότερα τον όρο «δεύτερος εγκέφαλος». Ποιος είναι αυτός ο δεύτερος εγκέφαλος και τι σχέση έχει με τον εγκέφαλο που ξέραμε μέχρι τώρα; Είναι το εντερικό νευρικό σύστημα, το έντερό μας θα μπορούσαμε να πούμε απλοϊκά. Πρόκειται για ένα δίκτυο εκατοντάδων εκατομμυρίων νευρικών κυττάρων που λειτουργεί σχεδόν αυτόνομα. Το έντερο, όμως, δεν αφορά μόνο την πέψη: επηρεάζει τη διάθεση, την ενέργεια, τον ύπνο, το άγχος και τη λήψη αποφάσεων.

 

Η γέφυρα εντέρου και εγκεφάλου ή αλλιώς ο Άξονας Εντέρου – Εγκεφάλου (Gut – Brain Axis)

 

Η επικοινωνία μεταξύ εντέρου και εγκεφάλου γίνεται μέσα από ένα πολύπλοκο δίκτυο νεύρων, ορμονών και ανοσολογικών μηχανισμών. Στο επίκεντρο βρίσκεται το πνευμονογαστρικό νεύρο, γνωστό και ως «νεύρο της ηρεμίας», που αποτελεί τον κύριο αγωγό του παρασυμπαθητικού συστήματος. Η δουλειά του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος είναι να χαλαρώνει ή να μειώνει τις δραστηριότητες του σώματος. Λόγω των σημάτων που μεταφέρει, η φράση «ξεκούραση και πέψη» είναι ένας απλός τρόπος να περιγράψουμε τη λειτουργία του.

Το έντερο παράγει το 90–95% της σεροτονίνης, καθώς και σημαντικές ποσότητες ντοπαμίνης και GABA, ουσίες που καθορίζουν τον τρόπο που νιώθουμε. Παράλληλα, το 70% του ανοσοποιητικού βρίσκεται εκεί, πράγμα που σημαίνει ότι η φλεγμονή στο έντερο αντικατοπτρίζεται άμεσα στη διάθεση.

Το μικροβίωμα, τέλος, παράγει ουσίες που επηρεάζουν την αντίληψη, τη διάθεση, το άγχος και τον ύπνο. ‘Οταν είναι ισορροπημένο, ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα.

 

Με τη διατροφή διαμορφώνουμε το μικροβίωμά μας

 

Φυτικές ίνες & Πρεβιοτικά

Οι φυτικές ίνες αποτελούν το βασικό καύσιμο των καλών βακτηρίων. Βρίσκονται στα λαχανικά, όσπρια, φρούτα, δημητριακά ολικής άλεσης και ξηρούς καρπούς. Η επαρκής πρόσληψη ινών βοηθά στη μείωση της φλεγμονής, στη σταθεροποίηση του σακχάρου και στην ενίσχυση της διάθεσης. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες ,πιο συγκεκριμένα, λειτουργούν ως  πρεβιοτικά θρέφοντας έτσι τα ωφέλιμα βακτήρια και αυξάνοντας την παραγωγή λιπαρών οξέων που ηρεμούν το νευρικό σύστημα μειώνοντας τη φλεγμονή και διορθώνοντας πεπτικές διαταραχές. Τρόφιμα πλούσια σε πρεβιοτικά είναι τα μήλα, τα σπαράγγια, το κρεμμύδι, το πράσο, το σκόρδο και η βρώμη.

 

Προβιοτικά

Προϊόντα ζύμωσης όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, το ξινολάχανο και το kimchi περιέχουν καλλιέργειες ωφέλιμων μικροοργανισμών, τα προβιοτικά. Αυτά συμβάλλουν σε ένα πιο ήρεμο έντερο, καλύτερο ύπνο και μειωμένο άγχος.

 

Ωμέγα-3 λιπαρά

Βρίσκονται σε σολομό, σαρδέλες, λιναρόσπορο, chia και καρύδια. Έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη και νευροπροστατευτική δράση, ενισχύοντας τη συναισθηματική σταθερότητα.

 

Πολυφαινόλες

Αντιοξειδωτικές ουσίες που υπάρχουν στα μούρα, το πράσινο τσάι, το κακάο, το ελαιόλαδο και τα ρόδια, ανάμεσα στις πολλές πηγές . Λειτουργούν επίσης ως πρεβιοτικά για τα ευεργετικά βακτήρια και, καθώς μεταβολίζονται από αυτά, αυξάνεται η βιοδιαθεσιμότητά τους, υποστηρίζοντας τελικά συνεργικά τη γνωσιακή λειτουργία και τη διάθεση.

 

Ζάχαρη και υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα

Η υπερβολική ζάχαρη αυξάνει τη φλεγμονή, μειώνει την ποικιλότητα του μικροβιώματος και αποδυναμώνει την παραγωγή σεροτονίνης, οδηγώντας σε ευερεθιστότητα και άγχος.

 

Η ψυχική μας διάθεση ξεκινάει από το έντερο

Ένα έντερο που δεν λειτουργεί καλά μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, κακή διάθεση, κόπωση, μειωμένη συγκέντρωση και προβλήματα ύπνου. Αντίθετα, όταν το μικροβίωμα είναι ισορροπημένο, αυξάνεται η παραγωγή σεροτονίνης, βελτιώνεται η ανάκαμψη από τα αναπόφευκτα σήματα στρες και βελτιώνεται η καθαρότητα σκέψης.

 

Πρακτικές συνήθειες για έναν υγιή Άξονα Εντέρου – Εγκεφάλου

Η ισορροπημένη λειτουργία του εντέρου ξεκινά από την καθημερινότητα. Ένα πρωινό με συνδυασμό ινών και πρωτεΐνης, όπως βρώμη με γιαούρτι και φρούτα ή μια ομελέτα με λαχανικά, προσφέρει σταθερή ενέργεια. Η καθημερινή κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πρεβιοτικά και η συστηματική πρόσληψη προβιοτικών, ενισχύουν το μικροβίωμα.

Η ενυδάτωση είναι καθοριστική για την ομαλή κινητικότητα του εντέρου, ενώ ο περιορισμός της ζάχαρης και της υπερβολικής καφεΐνης αποτρέπει τις απότομες μεταπτώσεις στη διάθεση.

Η επιλογή αντιφλεγμονωδών λιπαρών, όπως το ελαιόλαδο και τα λιπαρά ψάρια, ενισχύει τη συνολική υγεία.

Τα πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά παρέχουν πολύτιμες πολυφαινόλες, ενώ η τακτική σωματική άσκηση βοηθά στη μείωση της κορτιζόλης και στην ενίσχυση της εντερικής λειτουργίας.

 

Όλα στο σώμα μας συνδέονται

Μιλάμε για δίκτυα και συστήματα, πολύπλοκες και πολυεπίπεδες συνδέσεις. Το έντερο δεν είναι απλώς μέρος του πεπτικού συστήματος, είναι ένα νευρικό και ανοσολογικό κέντρο που επηρεάζει τη διάθεση, τη συγκέντρωση και την αντίδρασή μας στο στρες.

Γίνεται, λοιπόν, προφανές πως η φροντίδα του «δεύτερου εγκεφάλου» αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ψυχική μας υγεία μακροπρόθεσμα.

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!