Οι κίνδυνοι του παθητικού καπνίσματος.

Πριν όχι πολλές δεκαετίες, σχεδόν κάθε άνθρωπος στον ανεπτυγμένο κόσμο ήταν και παθητικός καπνιστής. Η ομίχλη του καπνού σε εστιατόρια, café, ταξί, και, ναι, ακόμη και σε αεροπλάνα, ήταν πανταχού παρούσα και σχεδόν κανείς δεν αμφισβητούσε την παρουσία της. Παιδιά, ηλικιωμένοι, εργαζόμενοι – όλοι είχαν εκτεθεί καθημερινά σε καρκινογόνες ουσίες χωρίς να το επιλέξουν.

Η κατάσταση άρχισε να αλλάζει όταν η επιστημονική κοινότητα άρχισε να ερευνά και να αποδεικνύει τις βλαβερές συνέπειες του παθητικού καπνίσματος. Σταδιακά, η κοινωνία άλλαξε στάση. Οι πρώτες αντικαπνιστικές εκστρατείες, η πίεση των ιατρικών συλλόγων, αλλά και οι φωνές πολιτών που απαιτούσαν καθαρό αέρα, οδήγησαν σε μια σειρά από νομοθετικές ρυθμίσεις που σήμερα θεωρούμε αυτονόητες.

Κι όμως, ακόμα και σήμερα, η απειλή του παθητικού καπνίσματος παραμένει. Αν και δεν υπάρχει πλέον καπνός στα αεροπλάνα, συνεχίζει να υπάρχει σε σπίτια, αυτοκίνητα, παιδικές χαρές και σε δημόσιους χώρους όπου οι νόμοι είτε δεν εφαρμόζονται, είτε αγνοούνται.

 

Τι είναι το παθητικό κάπνισμα;

Παθητικό κάπνισμα είναι η ακούσια εισπνοή του καπνού που εκπέμπεται από το κάπνισμα άλλων ατόμων. Περιλαμβάνει τόσο τον καπνό που βγαίνει απευθείας από το άκρο του τσιγάρου, όσο και αυτόν που εκπνέει ο καπνιστής. Σημειώνεται ότι μόλις το 26% των υποπροϊόντων καπνού μένει μέσα στο τσιγάρο (φίλτρο), με το 28% να  εισπνέεται από τον καπνιστή και το υπόλοιπο 46% να σκορπίζεται στον αέρα.

 

Προέλευση των ρύπων

Η ρύπανση από το κάπνισμα σε έναν κλειστό χώρο προέρχεται από τρεις βασικές πηγές:

• Από την εκπνοή του καπνιστή (mainstream smoke), η οποία περιέχει πλήθος τοξικών ουσιών που απελευθερώνονται άμεσα στο περιβάλλον.
• Από τον καπνό που αναδύεται απευθείας από το καιόμενο τσιγάρο (sidestream smoke), ο οποίος θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνος, καθώς περιέχει υψηλότερες συγκεντρώσεις ορισμένων επιβλαβών ουσιών.
• Από το τριτογενές παθητικό κάπνισμα (third-hand smoke), το αόρατο και επίμονο μείγμα τοξικών ουσιών που προσκολλάται σε επιφάνειες, ρούχα, και έπιπλα. Το μείγμα αυτό περιλαμβάνει βαρέα μέταλλα και καρκινογόνες ενώσεις, που παραμένουν στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμα και μετά από αερισμό. Είναι πολύ επικίνδυνο για μικρά παιδιά, που μπουσουλάνε στο πάτωμα και μετά φέρνουν τα χέρια τους στο στόμα.

 

Επιπτώσεις

Το παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για την εμφάνιση πολλών από τις ίδιες σοβαρές ασθένειες που πλήττουν και τους ενεργούς καπνιστές. Συχνές επιπτώσεις είναι οι πιο κάτω:

• Ρινικά συμπτώματα, βήχας και κεφαλαλγίες.
• Επαναλαμβανόμενες φλεγμονές των ματιών.
• Επιδείνωση άσθματος.
• Κυκλοφορικό. Μελέτες έχουν δείξει ότι το παθητικό κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης.
• Καρκίνος του πνεύμονα. Εκτιμάται ότι στις ΗΠΑ, το παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για 7000 θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα ετησίως, μεταξύ μη καπνιστών.
• Καρκίνος του μαστού. Το παθητικό κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο στις νεότερες γυναίκες κατά 70%.
• Προβλήματα στους πνεύμονες. Κίνδυνος χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ).
• Άνοια και γνωστική εξασθένηση, σε ενήλικες 50 ετών και άνω.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (2019), το παθητικό κάπνισμα ευθυνόταν για περίπου 1.200.000 θανάτους κάθε χρόνο παγκοσμίως, κυρίως από ισχαιμική καρδιοπάθεια, αναπνευστικές λοιμώξεις, άσθμα, εγκεφαλικά επεισόδια και καρκίνο του πνεύμονα. Από αυτούς τους θανάτους, 280.000 αφορούσαν γυναίκες και 65.000 παιδιά.

 

Παθητικό κάπνισμα και εγκυμοσύνη

Η έκθεση σε παθητικό κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ενέχει σοβαρούς κινδύνους τόσο για τη μέλλουσα μητέρα όσο και για το αγέννητο παιδί. Μεταξύ των επιπτώσεων που έχουν συσχετιστεί με την έκθεση στον καπνό περιλαμβάνονται οι αποβολές, η γέννηση παιδιού με χαμηλό βάρος, ο πρόωρος τοκετός, οι μαθησιακές δυσκολίες και οι διαταραχές συμπεριφοράς στο παιδί, καθώς και το αυξημένο ρίσκο για σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS).

 

Επίλογος

Ο δρόμος προς έναν κόσμο απαλλαγμένο από το παθητικό κάπνισμα δεν είναι εύκολος. Απαιτεί συνεχή ενημέρωση, συλλογική υπευθυνότητα, σεβασμό προς τον συνάνθρωπο και το θάρρος να πούμε “όχι” σε βλαβερές συνήθειες που έχουν επιπτώσεις στην υγεία μας.

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!