Αυτοάνοσα νοσήματα και ηλιακή έκθεση. Τα σημεία προσοχής.

Όλοι μας έχουμε ακούσει τον όρο “αυτοάνοσο νόσημα”, μια λέξη που δυστυχώς δεν είναι πια σπάνια. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι διαγιγνώσκονται με κάποιο από τα πάνω από 100 διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα, που ταλαιπωρούν τον σύγχρονο άνθρωπο, επηρεάζοντας την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής.

Όταν κάποιος πάσχει από αυτοάνοσο νόσημα, το ίδιο του το ανοσοποιητικό σύστημα, που κανονικά λειτουργεί ως φύλακας του οργανισμού, στρέφεται εναντίον του. Δεν μπορεί πια να ξεχωρίσει τον εχθρό από τον φίλο και χάνει την ικανότητά του για ανοσολογική ανοχή. Αντί να προστατεύει, επιτίθεται: σε κύτταρα, ιστούς, ακόμα και όργανα. Είναι σαν να έχει ξεχάσει ποιον υπηρετεί, και αρχίζει να χτυπά τον ίδιο τον εαυτό του.

 

Αυτοάνοσα και ήλιος

Ορισμένα αυτοάνοσα νοσήματα εμφανίζουν έντονη φωτοευαισθησία, δηλαδή επιδεινώνονται ή πυροδοτούνται από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ), όπου η UV ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει εξανθήματα, πόνο στις αρθρώσεις ή και σοβαρές κρίσεις.

Άλλα νοσήματα που επηρεάζονται από τον ήλιο είναι η δερματομυοσίτιδα, το σκληρόδερμα, το σύνδρομο Sjögren, η ψωρίαση, καθώς και ορισμένες μορφές αγγειίτιδας. Η ευαισθησία ποικίλλει ανάλογα με τη μορφή και τη βαρύτητα της νόσου, αλλά και από ασθενή σε ασθενή. Σημειώνεται ότι έως και το 60% των ασθενών με αυτοάνοσο νόσημα εμφανίζουν ευαισθησία στο υπεριώδες φως.

 

Σημεία προσοχής

Τα σημεία προσοχής για τα άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα είναι τα παρακάτω:

• Αποφυγή έκθεσης τις επικίνδυνες ώρες. Οι ακτίνες UV είναι πιο έντονες μεταξύ 10:00 π.μ. και 4:00 μ.μ. Η παραμονή σε εσωτερικούς χώρους ή σε σκιά αυτές τις ώρες είναι σημαντική για την πρόληψη εξάρσεων.
• Αντηλιακή προστασία με υψηλό δείκτη SPF και PPD. Η χρήση αντηλιακού είναι απαραίτητη, και όχι μόνο το καλοκαίρι. Επιλέξτε αντηλιακά με ευρέος φάσματος προστασία (UVA και UVB), με SPF τουλάχιστον 50 και PPD (Persistent Pigment Darkening) άνω του 30. Το PPD αφορά κυρίως την προστασία από την UVA ακτινοβολία, η οποία είναι υπεύθυνη για τη φωτογήρανση και την πρόκληση ανοσολογικών αποκρίσεων στο δέρμα.
• Προστατευτικός ρουχισμός και αξεσουάρ. Καπέλο με φαρδύ γείσο, γυαλιά ηλίου με φίλτρα UV και ρούχα με πυκνή ύφανση ή ακόμη και με δείκτη προστασίας από τον ήλιο (UPF), προσφέρουν σημαντική κάλυψη. Υπάρχουν ειδικά ρούχα με UPF 50+, ιδανικά για άτομα με φωτοευαισθησία.
• Ειδική μέριμνα για φάρμακα με φωτοευαισθησία. Ορισμένα φάρμακα που χορηγούνται για τη διαχείριση των αυτοάνοσων νοσημάτων (όπως αντιβιοτικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και ανοσοκατασταλτικά) ενδέχεται να αυξήσουν την ευαισθησία στον ήλιο. Η προσεκτική ανάγνωση των οδηγιών χρήσης και η συμβουλή από τον ιατρό ή τον φαρμακοποιό είναι απαραίτητες.
• Παρακολούθηση δερματικών συμπτωμάτων. Οποιαδήποτε αλλαγή στο δέρμα, όπως εξανθήματα, ερυθρότητα, κνησμός ή νέα σημάδια, θα πρέπει να αναφέρονται άμεσα στον θεράποντα ιατρό. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να αποτρέψει σοβαρές επιπλοκές.

 

Η βιταμίνη D και η ισορροπία της έκθεσης

Η βιταμίνη D, που συντίθεται κυρίως μέσω της ηλιακής ακτινοβολίας, είναι σημαντική για την υγεία των οστών και του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο, σε άτομα με αυτοάνοσα, η ανάγκη για συμπλήρωση βιταμίνης D πρέπει να αξιολογείται και να καλύπτεται με ασφάλεια, μέσω διατροφής ή συμπληρωμάτων, υπό ιατρική καθοδήγηση, ώστε να αποφεύγεται η ανεξέλεγκτη έκθεση στον ήλιο.

 

Η ψυχολογική διάσταση

Η αποφυγή της ηλιοφάνειας μπορεί να προκαλέσει αίσθημα περιορισμού, μοναξιάς ή κοινωνικού αποκλεισμού, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες. Είναι σημαντικό τα άτομα με αυτοάνοσα να στηρίζονται ψυχολογικά, να ενημερώνονται σωστά και να διαμορφώνουν έναν τρόπο ζωής που συνδυάζει ασφάλεια και ποιότητα.

 

Υπάρχουν και θετικά

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο ήλιος δεν επηρεάζει αρνητικά όλα τα αυτοάνοσα νοσήματα. Στην περίπτωση της ψωριασικής αρθρίτιδας, πολλοί ασθενείς παρατηρούν βελτίωση των δερματικών συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η ήπια και ελεγχόμενη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να έχει ευεργετική δράση στο ψωριασικό εξάνθημα, καθώς οι ακτίνες UVB βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής και της υπερπαραγωγής κυττάρων της επιδερμίδας.

Ωστόσο, η βελτίωση αυτή αφορά κυρίως το δέρμα και όχι απαραίτητα τις αρθρικές εκδηλώσεις. Η έκθεση στον ήλιο πρέπει να γίνεται πάντα με προσοχή, με κατάλληλη αντηλιακή προστασία και σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!