Τύποι δερματίτιδας
Οι πιο κοινοί τύποι δερματίτιδας περιλαμβάνουν:
Ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα)
- Στις ανεπτυγμένες χώρες, προσβάλλει περίπου το 20% των παιδιών (συνήθως πριν τα 5 έτη ή ακόμη και πριν το 1ο έτος) και το 1-3% των ενηλίκων.
- Δεν υπάρχει ακριβής αιτιολογία ωστόσο σημαντικό ρόλο παίζει το οικογενειακό ιστορικό με άσθμα και αλλεργία.
- Τα άτομα με ατοπική δερματίτιδα μπορεί να εμφανίσουν περιόδους έξαρσης και ύφεσης.
- Δεν είναι μεταδοτική.
- Παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν την ατοπική δερματίτιδα: στρες, αλλαγές σε θερμοκρασία και υγρασία του περιβάλλοντος, παρουσία βακτηρίων στο δέρμα, ορισμένα καλλυντικά και υφάσματα όπως το μαλλί, σκόνη, μούχλα κλπ.
- τα βρέφη (κάτω των 4 μηνών) εμφανίζουν ερυθρά εξανθήματα με κνησμό, φουσκάλες με υγρό, και ξηρή κρούστα κυρίως σε πρόσωπο, λαιμό, τριχωτό της κεφαλής, χέρια και πόδια.
- παιδιά και ενήλικες αναπτύσσουν εξανθήματα με έντονο κνησμό που εντοπίζονται ( και επανεμφανίζονται) σε πιο συγκεκριμένες περιοχές κυρίως σε χέρια, αγκώνες, εσωτερικά στα γόνατα ή στο μπροστινό μέρος του λαιμού.
- Ο συνεχής κνησμός ταλαιπωρεί το δέρμα. Οι ανοιχτές πληγές μπορούν να μολυνθούν από βακτήρια οδηγώντας σε δευτερεύουσες φλεγμονές.
Δερματίτιδα εξ επαφής
- Προκύπτει από την άμεση επαφή με έναν ερεθιστικό παράγοντα ή μια αλλεργιογόνο ουσία.
- Διακρίνονται δύο τύποι δερματίτιδας εξ’ επαφής : ερεθιστική και αλλεργική.
- Η ερεθιστική δερματίτιδα είναι η πιο συχνή μορφή της δερματίτιδας εξ’ επαφής. Ορισμένες ουσίες μπορούν να προκαλέσουν την αντίδραση αμέσως μετά την επαφή με το δέρμα, ενώ άλλες ουσίες χρειάζονται μεγαλύτερη διάρκεια επαφής. Όσο περισσότερο μείνει σε επαφή η επιδερμίδα με τον ερεθιστικό παράγοντα, τόσο πιο έντονη είναι η αντίδραση.
- Τυπικές ερεθιστικές ουσίες : χημικά, διαλύτες, ισχυρά καθαριστικά και σαπούνια, κάποια φυτά, ακόμη και υγρά ενώ ερεθισμός μπορεί να προκληθεί και από την τριβή (πχ. με την πάνα).
- Στην περίπτωση της αλλεργικής δερματίτιδας, το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά στην επαφή του δέρματος με τον εξωτερικό παράγοντα απελευθερώνοντας ουσίες όπως η ισταμίνη. Στους περισσότερους ανθρώπους η αλλεργική αντίδραση μπορεί να εμφανιστεί σε διάστημα 4 -24 ωρών από την επαφή του ευαισθητοποιημένου δέρματος με την αλλεργιογόνο ουσία.
- Παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν αλλεργική δερματίτιδα είναι : χημικές ουσίες σε ρούχα και παπούτσια (πχ. βαφές), καλλυντικά (πχ. αποσμητικά, συντηρητικά), αρωματικές ουσίες (πχ. σε καθαριστικά σπιτιού), φάρμακα σε δερματικές κρέμες (πχ. αντιβιοτικά), μέταλλα (πχ. νικέλιο, χαλκός), φυτά (πχ. κισσός), σωματίδια στον αέρα (πχ. γύρη), ελαστικά (πχ. λάτεξ).
- Και στις δύο περιπτώσεις, τα εξανθήματα ποικίλλουν από ήπια ερυθρότητα μικρής διάρκειας μέχρι οίδημα, απολέπιση και φουσκάλες με υγρό. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί και να εκδηλωθούν σπυράκια.
- Η ερεθιστική δερματίτιδα προκαλεί περισσότερο πόνο και αίσθηση καψίματος παρά κνησμό, ενώ η αλλεργική δερματίτιδα συνήθως χαρακτηρίζεται από έντονο κνησμό.
- H δερματίτιδα εξ’επαφής δε μεταδίδεται σε άλλο μέρος του σώματος ή σε άλλο άτομο.
Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα
- Εμφανίζεται συχνότερα στα βρέφη (συνήθως στους 3 πρώτους μήνες) και σε ηλικίες μεταξύ 30 -70 ετών, κυρίως άνδρες.
- Το στρες, το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, η νόσος του Πάρκινσον, το οικογενειακό ιστορικό είναι παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας.
- Οι άνθρωποι με τη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα μπορεί να παρατηρήσουν ότι η κατάστασή τους επιδεινώνεται ή βελτιώνεται ανάλογα με την εποχή
- Προκαλείται από ένα είδος ζυμομύκητα που εντοπίζεται φυσιολογικά στο σμήγμα της επιδερμίδας.
- Συνήθως ξεκινά σταδιακά, προκαλώντας ξηρά ή λιπαρά λέπια στο τριχωτό της κεφαλής (πιτυρίδα), ενίοτε με κνησμό, αλλά χωρίς απώλεια μαλλιών.
- Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, εμφανίζεται κατά μήκος της γραμμής των μαλλιών, πίσω από τα αυτιά, στα φρύδια, στη μύτη, στο στήθος, στις μασχάλες και στο άνω μέρος της πλάτης.
Δισκοειδής δερματίτιδα
- Χαρακτηρίζεται από κυκλικές ερυθρές πλάκες κυρίως σε χέρια, πόδια, γλουτούς αλλά και κορμό, και μπορεί να επιμένουν για μήνες πριν την ίαση.
- Παρουσιάζεται κνησμός και εμφανίζονται φουσκάλες με υγρό, που αν ανοίξουν, δημιουργούν μια ξηρή κρούστα στην επιφάνειά τους.
- Η αιτία δεν είναι γνωστή. Πιθανώς η πρώτη εμφάνιση των συμπτωμάτων να σχετίζεται με τραυματισμό του δέρματος.
- Παρουσιάζεται πιο έντονα σε ανθρώπους με ξηροδερμία που ζουν και σε ξηρό περιβάλλον.
Δερματίτιδα εκ στάσεως
- Εκδηλώνεται όταν υπάρχουν κιρσοί ή άλλες παθήσεις του κυκλοφορικού, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται υγρά στα κάτω άκρα. Κατά συνέπεια το δέρμα στα πόδια χάνει το φυσιολογικό του χρώμα, γίνεται πιο σκληρό, ευαίσθητο στο άγγιγμα ενώ εκδηλώνεται κνησμός.
- Συνήθως εντοπίζεται στους αστραγάλους αλλά μπορεί να επεκταθεί μέχρι τα γόνατα.
- Αρχικά το δέρμα γίνεται ερυθρό με ελαφρά απολέπιση. Σε διάρκεια μερικών εβδομάδων το δέρμα παίρνει μια καφετιά απόχρωση ενώ αρχίζουν να δημιουργούνται ανοιχτές πληγές (έλκη).