Ορισμός και αιτιολογία

Το «αυτί του κολυμβητή» αποτελεί μια περιγραφή της εξωτερικής ωτίτιδας, δηλαδή της φλεγμονής του εξωτερικού ακουστικού πόρου. Ο εξωτερικός ακουστικός πόρος είναι το κανάλι που ενώνει το πτερύγιο του αυτιού με το τύμπανο, ενισχύει και μεταφέρει τα ακουστικά ερεθίσματα.

Το εξωτερικό 1/3 του πόρου φέρει τριχίδια και αδένες που παράγουν έλαια (λιπαντική μεμβράνη). Σε συνδυασμό με τον ιδρώτα και τα νεκρά κύτταρα, τα έλαια αυτά σχηματίζουν την κυψελίδα (κερί). Το κερί έχει προστατευτικό ρόλο καθώς εμποδίζει την είσοδο ξένων σωματιδίων, έχει όξινες αντιβακτηριδιακές ιδιότητες και παρασύρει σκόνες και μικροοργανισμούς συμβάλλοντας στο μηχανισμό αυτοκαθαρισμού του αυτιού, ενώ λειτουργεί και ως απωθητικό του νερού.

Η εξωτερική ωτίτιδα προκαλείται κυρίως από παθογόνα βακτήρια όπως η ψευδομονάδα και ο σταφυλόκοκκος, ή από μύκητες. Είναι ιδιαίτερα συχνή το καλοκαίρι, εξαιτίας της επιμόλυνσης του αυτιού από το νερό της θάλασσας ή της πισίνας.

Υπό κανονικές συνθήκες, αν μπει νερό στο αυτί, τείνει να απομακρύνεται μόνο του από τον εξωτερικό ακουστικό πόρο. Το νερό που εισέρχεται καθαρίζει το κερί και τη λιπαντική μεμβράνη και συμπαρασύρει μικροοργανισμούς. Καθώς το νερό απομακρύνεται, το δέρμα στεγνώνει και οι μικροοργανισμοί δεν προκαλούν μόλυνση. Ωστόσο, όταν το νερό παγιδεύεται, το δέρμα παραμένει υγρό και δημιουργούνται έτσι οι συνθήκες εκείνες που χρειάζονται οι μικροοργανισμοί για να αναπτυχθούν και να μολύνουν την περιοχή.

Πέρα από το νερό, όποια άλλη αιτία οδηγεί σε απομάκρυνση ή καταστροφή του προστατευτικού στρώματος του εξωτερικού ακουστικού πόρου (πχ. τραυματισμός με μπατονέτα ή με το χέρι) παρέχει είσοδο στους μικροοργανισμούς για να αναπτυχθεί η μόλυνση.