Τσιμπούρια (Κρότωνες)

Τα τσιμπούρια βρίσκονται ελεύθερα στη φύση. Δεν πετούν και δεν πηδούν αλλά σκαρφαλώνουν σε όποιον άνθρωπο ή ζώο τα πλησιάσει.

 

Τι γνωρίζουμε

 

• Είναι αρθρόποδα με 4 ζεύγη ποδιών και μικρό μέγεθος (μερικά χιλιοστά)
• Τα τσιμπούρια τσιμπούν και προσπαθούν να χωθούν πιο βαθιά στο δέρμα για να τραφούν.
• Μπορεί να παραμείνουν προσκολλημένα αρκετές ημέρες, μέχρι να αποκολληθούν μόνα τους και να πέσουν.
• Όσο απομυζούν αίμα, τα τσιμπούρια σταδιακά μεγαλώνουν σε μέγεθος (μοιάζουν με κρεατοελιά που μεγαλώνει γρήγορα).
• Επιβιώνουν σε πολλά μέρη αλλά προτιμούν ελαφρώς υγρά και σκοτεινά περιβάλλοντα, δασώδεις περιοχές, περιοχές με πυκνή βλάστηση ή χόρτα, λιβάδια, δάση, θαμνότοπους, βαλτότοπους ακόμη και αστικές περιοχές με κήπους και γρασίδι.
• Οι ιδανικότερες συνθήκες για να μολυνθούν τα ζώα και ο άνθρωπος με τσιμπούρια είναι την άνοιξη, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Στην Ελλάδα είναι πιο ενεργά από το Μάρτιο μέχρι το τέλος Νοεμβρίου.
• Μπορεί να μεταδώσουν ασθένειες όπως η νόσος του Lyme και ο πυρετός των βραχωδών ορών.
• Ο κίνδυνος μετάδοσης δεν είναι υψηλός ωστόσο πρέπει να λαμβάνονται τα μέτρα προστασίας. Επιπλέον, εξαρτάται από τη γεωγραφική περιοχή, το είδος του τσιμπουριού, την εποχή και τη χρονική διάρκεια που το τσιμπούρι παραμένει προσκολλημένο στο δέρμα.

 

Συμπτώματα και έλεγχος

 

Στον άνθρωπο συνήθως παρατηρείται στην περιοχή του δήγματος ελαφριά ερυθρότητα, χωρίς όμως να εμφανίζεται πόνος ή κνησμός. Επομένως το τσίμπημα από τα τσιμπούρια δε γίνεται εύκολα αντιληπτό.

Είναι, λοιπόν, σημαντικό να ελέγχουμε το δικό μας σώμα αλλά και των παιδιών μας, τόσο πχ. κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής μας στην ύπαιθρο / ή σε χώρους με ζώα πχ. αιγοπρόβατα / όταν παίζουν τα παιδιά με τα κατοικίδια αλλά και όταν επιστρέψουμε στο σπίτι.

Τα τσιμπούρια προτιμούν τις περιοχές του σώματος που είναι ζεστές και με υγρασία καθώς και τις πτυχώσεις του δέρματος. Με τη βοήθεια ενός καθρέφτη πρέπει να εστιάζουμε σε σημεία όπως:

• Βουβωνική χώρα
• Εσωτερική πλευρά των μηρών
• Πίσω από τα γόνατα και τους αγκώνες
• Μασχάλες
• Μέσα και γύρω από τα αυτιά
• Αφαλός
• Τριχωτό της κεφαλής και γύρω από τα μαλλιά στον αυχένα
• Ανάμεσα στα δάχτυλα χεριών και ποδιών
• Γύρω από τη μέση
• Άλλα σημεία πίεσης από τα ρούχα πχ. ζώνη, εσώρουχα κλπ

Αντίστοιχος έλεγχος πρέπει να γίνεται επίσης στα κατοικίδια πχ. στο λαιμό γύρω από το κολλάρο, αλλά και στα ρούχα μας!

 

Αντιμετώπιση

 

Αν εντοπίσουμε τσιμπούρια στα ρούχα μας

• Αφαιρούμε τα τσιμπούρια με προσοχή
• Πλένουμε τα ρούχα σε υψηλή θερμοκρασία (ωστόσο μερικά τσιμπούρια μπορεί να επιβιώσουν).
• Στεγνώνουμε τα ρούχα, ιδανικά σε υψηλή θερμοκρασία για μια ώρα στο στεγνωτήριο. Τα τσιμπούρια πεθαίνουν λόγω του ζεστού ξηρού αέρα του στεγνωτηρίου.
• Κάνουμε οι ίδιοι μπάνιο αμέσως μετά την επιστροφή μας από την ύπαιθρο (το πολύ εντός δύο ωρών). Το ντους θα βοηθήσει στην απομάκρυνση των τσιμπουριών πριν προσκολληθούν στο δέρμα. Επίσης, στο ντους είναι πιο εύκολο να γίνει και ο αυτοέλεγχος.

 

Αν εντοπίσουμε τσιμπούρι που έχει προσκολληθεί στο δέρμα

• Το τσιμπούρι πρέπει να απομακρυνθεί όσο το δυνατόν πιο άμεσα από το δέρμα μας (εντός 24 ωρών).
• Αφαιρούμε το τσιμπούρι πολύ προσεκτικά, χωρίς να μείνουν τμήματα του στόματός του ή χωρίς να σπάσει ή συμπιεστεί το σώμα του. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε απελευθέρωση των σωματικών υγρών του τσιμπουριού άρα αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος μόλυνσης ενώ μπορεί να δημιουργηθεί και κοκκίωμα. Το σάλιο του τσιμπουριού μπορεί ακόμη να περιέχουν παθογόνους μικροοργανισμούς.
• Απομακρύνουμε το τσιμπούρι με μια λαβίδα με λεπτά και μυτερά άκρα. Με αυτή πιάνουμε το κεφάλι του τσιμπουριού όσο πιο κοντά στο δέρμα γίνεται.
• Με ήπια δύναμη και σταθερό χέρι τραβάμε προς τα πάνω και έξω. Δεν στρίβουμε το χέρι και δεν τραβάμε απότομα!
• Φοράμε γάντια κατά την παραπάνω διαδικασία.
• Μετά την απομάκρυνση του τσιμπουριού, καθαρίζουμε την περιοχή του δέρματος με νερό και σαπούνι.
• Εφαρμόζουμε αντισηπτικό διάλυμα ή άλλο ανάλογο προϊόν στην περιοχή του τσιμπήματος.
• Αν υπάρχει ήπιος κνησμός, μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντιισταμινική κρέμα ή gel κλπ.
• Αν υπάρχει ερεθισμός και ήπια φλεγμονή, μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντιβιοτική κρέμα με ή χωρίς κορτιζόνη (ή ανάλογο προϊόν).

 

Σημείωση!

 

• Δεν χειριζόμαστε το τσιμπούρι κοντά σε κάποια πηγή θερμότητας (πχ. δεν το καίμε με τσιγάρο/ σπίρτο, δεν το καλύπτουμε με θερμά επιθέματα)
• Δεν το καλύπτουμε με σκευάσματα με πετρέλαιο (πχ. βαζελίνη)
• Δεν το καλύπτουμε με υγρά (πχ. λάδι, υγρό σαπούνι, οινόπνευμα, ξύδι)

καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος μόλυνσης από το σάλιο του τσιμπουριού.

 

Πρόληψη

 

• Αποφεύγουμε την πολύωρη παραμονή στην ύπαιθρο, ειδικά σε περιοχές με πολύ ξύλο (δασικές και θαμνώδεις) ή πολύ γρασίδι (πχ. λιβάδια με πυκνή βλάστηση και σωρούς από φύλλα).
• Αποφεύγουμε να περπατάμε μέσα στην πυκνή βλάστηση αλλά παραμένουμε στα μονοπάτια.
• Αποφεύγουμε την είσοδο σε βοσκότοπους όπου βόσκουν μολυσμένα ζώα επειδή επάνω στα χόρτα βρίσκονται νεαρά τσιμπούρια που γαντζώνονται στο παντελόνι, στο φόρεμα κ.ά.
• Αν βρισκόμαστε σε τέτοιες περιοχές φοράμε φαρδιά ρούχα που καλύπτουν το δέρμα χωρίς να αφήνουν ακάλυπτα σημεία.
  • Στα ανοιχτόχρωμα ρούχα εντοπίζουμε πιο εύκολα τα τσιμπούρια.
  • Τα μανίκια πρέπει να κλείνουν πχ με κουμπί και να εφάπτονται του δέρματος.
  • Ιδανικά οι κάλτσες πρέπει να καλύπτουν και τα μακριά παντζάκια του παντελονιού.
  • Προτιμούμε τα κλειστά παπούτσια.
• Χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά στις ακάλυπτες περιοχές του δέρματος. Συνιστώνται τα σκευάσματα που περιέχουν DEET άνω του 20% για τους ενήλικες. Ζητούμε τη βοήθεια του φαρμακοποιού μας για την επιλογή του κατάλληλου εντομοαπωθητικού τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα παιδιά.
• Ψεκάζουμε τα ρούχα μας για εντομοαπωθητικά-εντομοκτόνα. Πάντα διαβάζουμε τις οδηγίες χρήσης του προϊόντος.
• Ιδιαίτερη προσοχή στα μέτρα προστασίας πρέπει να λαμβάνουν τα άτομα που βρίσκονται στην ύπαιθρο είτε λόγω εργασίας (π.χ. αγροτικές, κηπουρικές, κτηνοτροφικές εργασίες) είτε λόγω αναψυχής (πχ. κάμπινγκ, πεζοπόροι, κυνηγοί κλπ).
• Φροντίζουμε τον εξωτερικό χώρο του σπιτιού μας πχ. τακτικός καθαρισμός των κήπων από χόρτα, φύλλα, κλαδιά, κούρεμα του γρασιδιού και των θάμνων κλπ. Σκοπός είναι ο χώρος να μην προσελκύει τσιμπούρια.
• Αν έχουμε κατοικίδια, ο συχνός έλεγχος των ζώων για τσιμπούρια μετά την παραμονή σε εξωτερικούς χώρους είναι σημαντικός. Αν ένα θηλυκό τσιμπούρι πέσει στο πάτωμα, χαλί κλπ. και εναποθέσει τα έως και 18.000 αβγά, τότε δύσκολα αντιμετωπίζονται οι προνύμφες που εκκολάπτονται από τα αβγά και διασκορπίζονται μέσα στο σπίτι.
• Επιπλέον, πρέπει να συμβουλευτούμε τον κτηνίατρο για την προστασία των ζώων από τα τσιμπούρια πχ. αποπαρασιτισμός, ειδικά προϊόντα.

 

Πότε να επισκεφτώ το γιατρό

 

• Αν δεν μπορέσουμε να αφαιρέσουμε το τσιμπούρι μόνοι μας ή αν δεν το έχουμε αφαιρέσει εξ ολοκλήρου ή αν έχει μπει βαθιά μέσα στο δέρμα
• Αν η περιοχή του δήγματος εμφανίσει αλλαγές πχ. αλλεργική αντίδραση, έντονη ερυθρότητα, εξάνθημα, ακόμη και ένα μήνα μετά το δήγμα.
• Σε περίπτωση που εμφανιστούν συμπτώματα όπως πυρετός, ρίγος, πόνος στους μυς ή τις αρθρώσεις, πονοκέφαλος, γαστρεντερικά προβλήματα, συμπτώματα γρίπης, εξανθήματα, γενική αδιαθεσία κλπ.