Κάλοι και Σκληρύνσεις

Γενικά

 

Όταν περπατάμε ή στεκόμαστε όρθιοι, το βάρος του σώματός μας μεταφέρεται στις φτέρνες των ποδιών και στη συνέχεια στο μετατάρσιο (το μπροστινό τμήμα του πέλματος), όπου το δέρμα είναι πιο παχύ ώστε να δέχεται την πίεση χωρίς να τραυματίζεται.

Όταν η πίεση γίνεται πιο έντονη, τότε ορισμένες περιοχές του δέρματος εμφανίζουν κάλους, ρόζους και σκληρύνσεις, ως μια αντίδραση του οργανισμού στην τριβή του δέρματος με το έδαφος, με τα υποδήματα κλπ.

Πιο αναλυτικά, λόγω της συνεχούς πίεσης και τριβής, ο οργανισμός αμύνεται αυξάνοντας την κυκλοφορία του αίματος. Στα σημεία αυτά, τα κύτταρα του δέρματος αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται συνεχώς και να κερατινοποιούνται.

Το αποτέλεσμα της πάχυνσης της κεράτινης στιβάδας του δέρματος είναι οι κάλοι και οι σκληρύνσεις.

 

Κλινική εικόνα

 

Κάλοι και σκληρύνσεις μπορούν να δημιουργηθούν στο πέλμα αλλά και σε άλλα σημεία των αρθρώσεων.

 

Κάλοι

 

Το σκληρό δέρμα που σχηματίζεται μεγαλώνει με εσωτερική κατεύθυνση, σε κωνικό σχήμα, δημιουργώντας ένα σκληρό πυρήνα (ρίζα). Οι κάλοι έχουν την τάση σχηματίζονται συνήθως στο πάνω και πλαϊνό μέρος των δαχτύλων των ποδιών.

Η συνεχής τριβή του κάλου με το παπούτσι έχει ως αποτέλεσμα τόσο τον εξωτερικό δερματικό ερεθισμό όσο και την εσωτερική σκλήρυνση του σημείου, προκειμένου να αντισταθεί στην πίεση που δέχεται.

Σταδιακά, η ρίζα του κάλου αρχίζει να πιέζει τα νεύρα που διασχίζουν τις βαθύτερες στοιβάδες του δέρματος προκαλώντας οξύ πόνο. Ο πόνος, ο ερεθισμός και η δυσφορία επηρεάζουν με τη σειρά τους το βάδισμα, την επιλογή των παπουτσιών και γενικά την καθημερινότητα των ατόμων.

 

Σκληρύνσεις

 

Αντίθετα με τους κάλους που έχουν ρίζες σε βαθύτερες στοιβάδες του δέρματος, οι επιφανειακές σκληρύνσεις δεν έχουν πόνο αλλά ενοχλούν στο περπάτημα. Εμφανίζονται συνήθως στη φτέρνα και στο μετατάρσιο.

Αποτέλεσμά τους είναι η μειωμένη αίσθηση της αφής στο πέλμα ενώ τα σκασίματα μπορούν να μολυνθούν από βακτήρια και μύκητες.

 

Από τι προκαλούνται

 

Οι κάλοι και οι σκληρύνσεις είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων :

• περπάτημα χωρίς παπούτσια
• λάθος τρόπος περπατήματος
• έντονες δραστηριότητες και μεγάλη ταλαιπωρία των ποδιών (πχ. τρέξιμο, πολύωρη ορθοστασία σε σκληρές επιφάνειες)
• ακατάλληλα παπούτσια
  • κακής κατασκευής
  • μυτερά ή ψηλοτάκουνα παπούτσια
  • στενά παπούτσια
  • ανοιχτά παπούτσια που πιέζουν σε σημεία
  • παπούτσια που δεν ταιριάζουν στο πόδι
  • παπούτσια με εσωτερικές ραφές ή εξογκώματα που προκαλούν πίεση και τριβή
  • απουσία κάλτσας με τα κλειστά παπούτσια
• αυξημένο σωματικό βάρος (αυξημένες πιέσεις στο πόδι)
• τραυματισμός
• μορφολογία και ανατομία του ποδιού (πχ. κοιλοποδία, παραμορφώσεις δακτύλων, προεξοχή οστών)
• τύπος του δέρματος (πχ. λεπτό και εύθραυστο δέρμα)
• ηλικία – με τα χρόνια μειώνεται το ποσοστό λιπώδους ιστού, το μετατάρσιο γίνεται πιο λεπτό, και εμφανίζονται πιο εύκολα κάλοι στο μετατάρσιο.
• παθολογικές καταστάσεις (πχ. ουρική αρθρίτιδα, αρθρίτιδες, ορμονικές διαταραχές κ.ά.)

 

Αντιμετώπιση

 

Η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν αντιμετωπίζουν τον κάλο ή την σκλήρυνση μέχρι ο πόνος να είναι αφόρητος ή μέχρι να αρχίσει η εμφάνισή τους να επηρεάζει τις καθημερινές δραστηριότητες.

Για την αντιμετώπιση κάλων και σκληρύνσεων :

• Δεν αφήνουμε τους κάλους να χειροτερεύουν καθώς μπορεί να δημιουργήσουν εσωτερικό αιμάτωμα.
• Μπορεί να χρειαστεί να επιλέξουμε διαφορετικά παπούτσια (πιο φαρδιά και πιο υποστηρικτικά για την περιοχή όπου εντοπίζονται οι κάλοι).
• Ένα ποδόλουτρο μερικών λεπτών (μέχρι 10λεπτά) με χλιαρό νερό βοηθά στο να μαλακώσουν οι σκληρύνσεις στα πόδια.
  • Στο νερό μπορούν να προστεθούν υγρά ή σκόνες που μαλακώνουν τις κερατινοποιήσεις και τους κάλους.
• Μία φορά την εβδομάδα, απομακρύνουμε τις σκληρύνσεις από τις φτέρνες, την κάτω πλευρά και τα πλάγια του πέλματος του ποδιού.
  • Ελαφρόπετρα και ράσπα απομακρύνουν τα νεκρά κύτταρα της επιδερμίδας και μειώνουν τα σκληρά σημεία των ποδιών χωρίς να τραυματίζουν το δέρμα.
  • Αποφεύγουμε να αφαιρούμε τους κάλους με αιχμηρά εργαλεία πχ. ξυράφι, καθώς μπορεί να προκαλέσουμε πληγή που ενδέχεται να μολυνθεί ή να προκληθεί εσωτερικό αιμάτωμα. Επιπλέον, ο κάλος τείνει να επιστρέφει πιο σκληρός από πριν.
  • Εναλλακτικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ειδικά peeling και scrub.
• Ενυδατώνουμε καθημερινά τα πόδια με κρέμες/ αλοιφές που μαλακώνουν τις σκληρύνσεις.
  • Μετά από συστηματική χρήση, η κεράτινη στιβάδα επιστρέφει στο φυσιολογικό της πάχος και επανέρχεται η φυσική ελαστικότητα του δέρματος.
  • Ουρία, γλυκερίνη, αλλαντοΐνη και άλλα συστατικά μαλακώνουν τις ήδη σχηματισμένες σκληρύνσεις, προστατεύουν από τη δημιουργία νέων και αναγεννούν το δέρμα.
• Εφαρμόζουμε ειδικά επιθέματα για κάλους και σκληρύνσεις.
  • Αφαιρετικά επιθέματα
    • Περιέχουν οξέα πχ. σαλικυλικό οξύ, το οποίο επιταχύνει την αφαίρεση του κάλου καθώς διασπά τα νεκρά κύτταρα του δέρματος.
    • Χρειάζεται προσοχή στη χρήση καθώς, αν δεν τοποθετηθούν σωστά στο επικάλιο, μπορεί να προκαλέσουν έγκαυμα στα υγιή κύτταρα του δέρματος γύρω από τον κάλο.
  • Μαλακά προστατευτικά επιθέματα με πολυμερή γέλη/ προστατευτικοί δακτύλιοι τσόχας/ υδροκολλοειδή για κάλους
    • Λειτουργούν ως «μαξιλάρια» μεταξύ του κάλου και της επιφάνειας πίεσης / τριβής πχ. παπούτσι, και ανακουφίζουν από τον πόνο.

Καθώς υπάρχει πληθώρα προϊόντων στο εμπόριο, ζητούμε τη συμβουλή του φαρμακοποιού για την επιλογή των κατάλληλων προϊόντων για την κάθε περίπτωση.

 

Πρόληψη

 

Η πρόληψη είναι το μεγαλύτερο βήμα στην αντιμετώπιση της εμφάνισης των κάλων και των σκληρύνσεων και βασίζεται κυρίως στη μείωση των μεγάλων πιέσεων που δέχεται το πόδι.

Οι συστάσεις των ποδολόγων –ποδιάτρων αναφέρουν :

• Επιλέγουμε άνετα παπούτσια που ταιριάζουν στο σχήμα του ποδιού. Ιδανικά πρέπει να έχουν σωστό πλάτος και περιθώριο ως και 1,5 εκατοστό μεταξύ του μακρύτερου δαχτύλου και της μύτης του παπουτσιού.
• Προτιμούμε παπούτσια από μαλακά υλικά (πχ. μαλακό δέρμα) χωρίς εσωτερικές ραφές ώστε να μην ασκούνται πιέσεις και να μην υπάρχουν πολλές τριβές με σημεία που προεξέχουν.
• Αποφεύγουμε να αγοράσουμε και να φορέσουμε παπούτσια που δεν ήταν άνετα εξαρχής. Τέτοια παπούτσια δεν «ανοίγουν» ικανοποιητικά με τον καιρό.
• Προτιμούμε παπούτσια με χαμηλά και φαρδιά τακούνια ώστε να διανέμεται καλά το βάρος και να μην ασκούνται πιέσεις στο μετατάρσιο.
• Επιλέγουμε τη χρήση ειδικών πάτων που μειώνουν την πίεση και την τριβή και προσφέρουν ανακούφιση.
• Στα κλειστά παπούτσια, φοράμε μαλακές βαμβακερές κάλτσες, χωρίς χοντρές ραφές στο εσωτερικό τους.
• Αποφεύγουμε να περπατάμε ξυπόλητοι.
• Αποφεύγουμε την πολύωρη ορθοστασία ή την πολύωρη κίνηση με λάθος παπούτσια.
• Διατηρούμε το δέρμα καθαρό και μαλακό με σωστή και συχνή περιποίηση των ποδιών.

 

Επισκέπτομαι τον ειδικό

 

Για την αποφυγή μόλυνσης και τραυματισμού, η αντιμετώπιση των κάλων είναι ασφαλέστερο να γίνεται από ειδικούς ποδίατρους-ποδολόγους σε:

• άτομα ηλικιωμένα
• άτομα με ευπαθές δέρμα (που τραυματίζεται εύκολα)
• άτομα με σακχαρώδη διαβήτη (η αυξημένη πίεση ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπλοκές στο διαβητικό πόδι)
• άτομα με κακή κυκλοφορία στα άκρα
• άτομα με χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα
• περιπτώσεις που ο κάλος αιμορραγεί, έχει πύον ή άλλη έκκριση
• περίπτωση που, παρότι έχουν ακολουθηθεί μέτρα αντιμετώπισης, ο κάλος επιμένει για περισσότερες από 3 εβδομάδες
• περιπτώσεις που ο πόνος είναι έντονος και επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα του ατόμου