Φουσκάλες

Γενικά

 

Οι φουσκάλες αποτελούν αντίδραση του οργανισμού στην αιφνίδια και συνεχή τριβή.

Τα πρώτα συμπτώματα που υποδηλώνουν ότι κάποια φουσκάλα αρχίζει να σχηματίζεται είναι η ερυθρότητα, το αίσθημα ενόχλησης ή και κνησμού σε κάποια κίνηση, ο ερεθισμός και ο πόνος.

Σταδιακά, η ανώτερη στοιβάδα του δέρματος (επιδερμίδα) διαχωρίζεται από την κατώτερη. Το κενό που δημιουργείται ενδιάμεσα γεμίζει με καθαρό, άχρωμο υγρό από τους ιστούς και έχει την εικόνα της φουσκάλας.

Αυτό το υγρό λειτουργεί προστατευτικά στην πληγή από την πρόσθετη πίεση. Από την άλλη, η εξωτερική μεμβράνη της φουσκάλας προστατεύει την πληγή από σκόνες, ξένα σωματίδια και μικροοργανισμούς.

Οι φουσκάλες μπορούν να εμφανιστούν σε όλα τα άτομα, στο ένα ή και στα δύο πόδια.

• Αν η φουσκάλα φαίνεται κόκκινη τότε έχει γεμίσει με αίμα. Αυτό συμβαίνει όταν έχει τραυματιστεί κάποιο αγγείο κάτω από την επιδερμίδα και συνήθως συνοδεύεται με περισσότερο πόνο.
• Αν η φουσκάλα φαίνεται κιτρινοπράσινη, τότε έχει γεμίζει με πύον, άρα πρόκειται για μόλυνση.

Αν η φουσκάλα σπάσει δημιουργείται μια ανοιχτή πληγή απροστάτευτη σε εξωτερικούς παράγοντες, τριβές και βακτήρια.

Αν δεν αντιμετωπιστεί σε αυτό το στάδιο, θα δημιουργηθεί εφελκίδα. Πιο συγκεκριμένα, το υγρό μέσα στη φουσκάλα στεγνώνει και δημιουργείται μια κρούστα. Η επούλωση μιας φουσκάλας με εφελκίδα μπορεί να διαρκέσει περισσότερο και να είναι πιο επίπονη από ότι μιας ανέπαφης φουσκάλας. Επιπλέον, αν η εφελκίδα σπάσει, αυξάνεται ο κίνδυνος για δευτερεύουσες μολύνσεις.

 

Από τι προκαλούνται

 

Οι φουσκάλες στα πόδια δημιουργούνται κατά κύριο λόγο από τη ζέστη, τον ιδρώτα και την τριβή που αναπτύσσεται στο δέρμα.

Αρκούν δεκαπέντε λεπτά περπατώντας με καινούργια παπούτσια ή κάνοντας έντονη άσκηση για να εμφανιστεί μια φουσκάλα! Έτσι συμπληρωματικά αίτια που οδηγούν στη δημιουργία φουσκάλας είναι :

• ακατάλληλα παπούτσια που δεν εφαρμόζουν σωστά
• καινούργια παπούτσια
• παπούτσια με χοντρές ή ταλαιπωρημένες φόδρες και ραφές
• τριβή με κάλτσες μάλλινες ή συνθετικές
• τριβή σε σημείο των ποδιών όπου προεξέχουν οστά ή δυσμορφίες των ποδιών
• τριβή μεταξύ κάλτσας-δέρματος και παπουτσιού (χαρακτηριστικό σημείο πάνω από τη φτέρνα)
• τσαλακωμένες κάλτσες μέσα στο παπούτσι

Άλλα αίτια μπορεί να είναι :

• Έγκαυμα ή ψύξη
• Δερματίτιδα εξ’επαφής (από καλλυντικά, απορρυπαντικά, διαλύτες)
• Μόλυνση
• Αλλεργική αντίδραση πχ. τσίμπημα
• Μυκητιάσεις («πόδι του αθλητή»)
• Παθήσεις όπως το δυσιδρωτικό έκζεμα, η ανεμοβλογιά και ο έρπης

 

Αντιμετώπιση

 

Οι περισσότερες φουσκάλες στα πόδια συνήθως διαρκούν από 3 ως 7 ημέρες και υποχωρούν με φυσικό τρόπο αν περιοριστεί το αίτιο που τις προκαλεί. Το υγρό απορροφάται σταδιακά από τον ιστό και το δέρμα επανέρχεται στην αρχική του κατάσταση.

Είναι πολύ σημαντικό να δράσουμε γρήγορα με την πρώτη ενόχληση ή τριβή καθώς οι φουσκάλες δημιουργούνται πολύ γρήγορα.

• Σταματάμε το περπάτημα / τρέξιμο, ελέγχουμε τα πόδια μας για σημεία ενόχλησης και εφαρμόζουμε προληπτικά κάποιο προστατευτικό επίθεμα.

Αν έχει δημιουργηθεί φουσκάλα, αποφεύγουμε να την αποστραγγίσουμε (σπάσουμε) μόνοι μας! Μια τέτοια προσέγγιση, αν δεν ακολουθηθούν τα σωστά βήματα αντισηψίας, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο μόλυνσης.

• Εφαρμόζουμε ειδικούς δακτύλιους τσόχας που περικλύουν τη φουσκάλα ή άλλα προϊόντα προστατευτικά που υπάρχουν στο φαρμακείο, ακόμη και ένα απλό λευκοπλάστ που επιτρέπει στο δέρμα να αναπνέει.
• Καλύπτουμε την περιοχή με έναν επίδεσμο ή κάποιο επίθεμα με ήπια συμπίεση. Το επίθεμα προστατεύει από την πίεση των παπουτσιών, αποτρέπει πρόσθετη τριβή και απομονώνει το δέρμα από τη σκόνη και τα βακτήρια, που μπορεί να εισχωρήσουν στην πληγή.

Αν η φουσκάλα σπάσει λόγω εμμένουσας τριβής :

• Πλένουμε καλά τα χέρια μας με σαπούνι και νερό
• Καθαρίζουμε την πληγή και το γύρω δέρμα με ένα ήπιο σαπούνι και νερό
• Στεγνώνουμε καλά την πληγή με μια αποστειρωμένη γάζα
• Αποστραγγίζουμε με απαλές κινήσεις (ήπια πίεση) το υγρό που έχει απομείνει στην πληγή
• Εφαρμόζουμε ένα αποστειρωμένο αυτοκόλλητο επίθεμα έχοντας εφαρμόσει αντισηπτική κρέμα / αντιβιοτική (αν η πληγή είναι μεγάλη)
• Εναλλακτικά τοποθετούμε στην πληγή ειδικό υδροκολλοειδές επίθεμα για φουσκάλες
  • Αυτού του είδους τα επιθέματα προστατεύουν την πληγή και μειώνουν αισθητά τον πόνο. Διατηρούν την υγρασία και εμποδίζουν τη δημιουργία εφελκίδας ενώ, χάρη στο ιδανικό περιβάλλον που δημιουργείται, νέα κύτταρα μεταφέρονται γρήγορα στο εσωτερικό της πληγής, επιταχύνοντας τη διαδικασία επούλωσης.

Σημαντικό!

• Αν δεν έχει αφαιρεθεί μόνο του λόγω τριβής, δεν αφαιρούμε ποτέ το δέρμα πάνω από την πληγή. Λειτουργεί προστατευτικά ως φραγμός σε δευτερογενείς λοιμώξεις!
• Δεν ενοχλούμε ποτέ το υγιές δέρμα γύρω από τη φουσκάλα, καθώς μπορεί να εισάγουμε βακτήρια. Αν το τραυματίσουμε, θα αυξηθεί ο συνολικός χρόνος επούλωσης της πληγής.
• Μέχρι την επούλωση, αποφεύγουμε να φορέσουμε τα παπούτσια που δημιούργησαν το πρόβλημα αρχικά.

 

Πρόληψη

 

Υποδήματα

• Φροντίζουμε τα παπούτσια να εφαρμόζουν σωστά, να μη σφίγγουν το πόδι και να μην έχουν ραφές που τρίβονται με το δέρμα.
• Τα παπούτσια πρέπει να είναι άνετα, κυρίως όταν περπατάμε, χορεύουμε ή τρέχουμε πολύ.
• Αγοράζουμε καινούργια παπούτσια το απόγευμα, όταν τα πόδια είναι κουρασμένα. Έτσι, όταν φοράμε τα παπούτσια το πρωί το πόδι έχει περισσότερο χώρο να απλωθεί όσο περνά η ημέρα.
• Φοράμε τα καινούργια παπούτσια για λίγες ώρες για μερικές ημέρες πριν τα φορέσουμε πρώτη φορά για πολλές ώρες μέσα στην ίδια ημέρα.

 

Κάλτσες

• Φοράμε κάλτσες στο σωστό μέγεθος, ούτε πολύ μεγάλες ούτε πολύ μικρές. Κάλτσες που μετακινούνται μέσα στο παπούτσι κατά το περπάτημα είναι συχνή αιτία για τη δημιουργία φουσκάλας.
  • Ιδανικές για την άσκηση είναι οι κάλτσες χωρίς ραφές, με ενισχυμένη πλέξη στη φτέρνα και τα δάχτυλα.

 

Φροντίδα του ποδιού

• Κρατάμε το δέρμα μας ενυδατωμένο άρα περισσότερο ανθεκτικό σε τριβές και κατ’ επέκταση σε δημιουργία φουσκαλών.
• Διατηρούμε τα πόδια μας καθαρά και στεγνά. Αν το πόδι ιδρώνει πολύ, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ειδική προϊόντα που ρυθμίζουν τον ιδρώτα πχ. απορροφητικές πούδρες.
• Τα καθημερινά ποδόλουτρα είναι μέρος της σωστής φροντίδας των ποδιών και προστατεύουν από λοιμώξεις, όπως το πόδι του αθλητή.
• Αποφεύγουμε το περπάτημα ξυπόλυτοι σε σκληρές επιφάνειες για μεγάλα διαστήματα.
• Αποφεύγουμε τις ακραίες θερμοκρασίες (κρύο ή πολλή ζέστη πχ. στην παραλία)
• Τις πολύ ζεστές μέρες αποφεύγουμε να μένουμε πολλές ώρες με τα ίδια παπούτσια, κυρίως όταν είναι κλειστά. Επιπλέον, αλλάζουμε πιο συχνά κάλτσες, ειδικά όταν περπατάμε πολύ ώρα.

 

Προστασία από την τριβή

• Ελέγχουμε συχνά τα πόδια μας για σημάδια ερεθισμών και τριβής.
• Χρησιμοποιούμε ειδικά επιθέματα για φουσκάλες, πριν αυτές εμφανιστούν, στις περιοχές που αισθανόμαστε έντονη τριβή και το δέρμα έχει αρχίσει να σκάει πχ. στο δέρμα πάνω από τη φτέρνα που τρίβεται με το παπούτσι.
• Ειδικοί πάτοι και επιθέματα σιλικόνης ή πολυμερούς γέλης, σε διάφορα μεγέθη και για διαφορετικά σημεία του ποδιού, λειτουργούν ως προστατευτικά ενάντια στην τριβή.

 

Πότε να επισκεφτώ τον ειδικό

 

• Αν έχομε σακχαρώδη διαβήτη και χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα
• Αν οι φουσκάλες δεν έχουν περιοριστεί είτε με φυσικό τρόπο ή με τις παραπάνω μεθόδους αντιμετώπισης μετά από 3 εβδομάδες
• Αν παρατηρηθούν συμπτώματα λοίμωξης πχ. πύον, ζεστό, ερεθισμένο και πρησμένο δέρμα καθώς μπορεί να οδηγήσει σε δερματικές ή πιο σοβαρές μολύνσεις.
• Αν οι φουσκάλες συνοδεύονται από πόνο που εμμένει ή αν εμφανίζονται συχνά
• Αν υποψιαζόμαστε ότι η φουσκάλα είναι σύμπτωμα κάποιας μολυσματικής ασθένειας όπως έρπης ζωστήρας ή ανεμοβλογιά.
• Αν οι φουσκάλες είναι αποτέλεσμα αλλεργικής αντίδρασης ή εγκαύματος (ακόμη και ηλιακού)
• Αν έχουν προκληθεί χωρίς εμφανή λόγο.