Ιλαρά

Τι είναι;

Η ιλαρά είναι μια ιογενής μεταδοτική νόσος που εμφανίζεται συνήθως το χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης. Προκαλείται από τον ιό της ιλαράς και εμφανίζεται συχνά σε παιδιά ηλικίας από 1-6 ετών.

Πώς μεταδίδεται;

Η νόσος μεταδίδεται από τα σταγονίδια που μεταφέρονται μέσω του αέρα όταν ένα άτομο που νοσεί μιλά, βήχει ή φτερνίζεται. Σπανιότερα η μετάδοση γίνει μετά από άμεση επαφή με επιφάνειες και αντικείμενα που μολύνθηκαν πρόσφατα.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Υπάρχουν τρία στάδια εμφάνισης συμπτωμάτων:

Το πρόδρομο (καταρροϊκό) στάδιο διαρκεί 2-4 ημέρες και δίνει την εικόνα ενός κρυολογήματος με πιο έντονα συμπτώματα. Πιο συγκεκριμένα από πυρετό, μάτια που «τρέχουν», ρινική καταρροή, φτάρνισμα, βήχα, επιπεφυκίτιδα και ευαισθησία στο φως.

Τη 2^η-3^η ημέρα και για 12-27 ώρες εμφανίζονται στο στόμα, στη μέσα πλευρά από τα μάγουλα, μικρές λευκές κηλίδες με ερυθρά βάση (κηλίδες του Koplik).

Το εξανθηματικό στάδιο διαρκεί 5-6 ημέρες. Χαρακτηρίζεται από άνοδο του πυρετού και την εμφάνιση γενικευμένου ερυθρού εξανθήματος (κόκκινες πλάκες) που ξεκινά από το μέτωπο, πίσω από τα αυτιά και επεκτείνεται μέσα σε 3-4 ημέρες στον κορμό και στα άκρα. Στο σώμα του παιδιού υπάρχουν και σημεία υγειούς δέρματος.
Στο στάδιο της ανάρρωσης, ο πυρετός πέφτει 4-5 ημέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος. Το ίδιο το εξάνθημα υποχωρεί σταδιακά με τη σειρά που εμφανίστηκε. Στα σημεία που το εξάνθημα φεύγει μπορεί να παρουσιαστεί ελαφρό ξεφλούδισμα.

Συνολικά, υπάρχει γενική κόπωση του παιδιού λόγω του υψηλού πυρετού και των έντονων συμπτωμάτων κρυολογήματος.

Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα;

Το εξάνθημα διαρκεί 7-9 ημέρες και το παιδί αναρρώνει πλήρως σε 10-14 ημέρες.

Χρόνος επώασης

Ο χρόνος επώασης της ιλαράς είναι συνήθως 10-12 ημέρες.

Μεταδοτικότητα-ανοσία

Ο ιός της ιλαράς μεταδίδεται 4 ημέρες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος μέχρι και 4 ημέρες μετά.
Παιδιά που γεννήθηκαν από μητέρες με ανοσία συνήθως προστατεύονται από τη λοίμωξη κατά τους πρώτους 6 μήνες ζωής.
Άτομα που μένουν στο ίδιο σπίτι με το άρρωστο παιδί έχουν πιθανότητα 90% να μολυνθούν αν δεν έχουν νοσήσει ή εμβολιαστεί.
Η φυσική νόσηση προσδίδει οριστική ανοσία. Το ίδιο συμβαίνει και με τον πλήρη εμβολιασμό του παιδιού.

Επιπλοκές

Περίπου ένας στους τρεις ασθενείς με ιλαρά μπορεί να εκδηλώσει σοβαρές επιπλοκές και να χρειαστεί νοσηλεία. Στις επιπλοκές της ιλαράς περιλαμβάνονται η ωτίτιδα, η πνευμονία, η ιγμορίτιδα, οι διάρροιες, η ηπατίτιδα, σπασμοί και εγκεφαλίτιδα.

Οι επιπλοκές είναι συχνότερες σε παιδιά κάτω των 5 ετών και σε ενήλικες άνω των 20 ετών, σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και στις εγκύους.

Πρόληψη

Υπάρχει κατάλληλο εμβόλιο του οποίου η πρώτη δόση γίνεται σε ηλικία 12-15 μηνών και η δεύτερη δόση σε ηλικία 4-6 χρονών. Όσα παιδιά δεν έχουν εμβολιαστεί μέχρι την ηλικία των 4-6 ετών πρέπει να εμβολιάζονται με την πρώτη ευκαιρία, το αργότερο μέχρι 11-12 ετών.
Το εμβόλιο για την ιλαρά κυκλοφορεί στην Ελλάδα ως τριδύναμο (MMR), μαζί με παρωτίτιδα και ερυθρά, και ως τετραδύναμο, με παρωτίτιδα, ερυθρά και ανεμοβλογιά (MMRV).
Το εμβόλιο περιλαμβάνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών των παιδιών. Ζητήστε τη συμβουλή του παιδιάτρου σας.
Γενικά, όπως για όλες τις λοιμώξεις, συστήνεται το καλό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή της επαφής με άτομα που νοσούν.

Θεραπεία-Τι να κάνω;

Απευθυνθείτε αμέσως στον παιδίατρο.
Αν το παιδί νοσήσει, δίνεται η οδηγία να παραμείνει στο σπίτι για τουλάχιστον 4-5 ημέρες από την εμφάνιση του εξανθήματος, ώστε να μην μεταδώσει τη νόσο.
Όσο το παιδί νοσεί, αποφύγετε τις κοινωνικές επαφές, κυρίως αν υπάρχουν στο οικείο περιβάλλον άτομα που δεν έχουν νοσήσει ή δεν έχουν εμβολιαστεί στο παρελθόν ή που δεν μπορούν να εμβολιαστούν (πχ. άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα).
Σε περίπτωση έκθεσης στην ιλαρά, άτομα που δεν έχουν ανοσία μπορούν να προστατευθούν αν εμβολιαστούν σε διάστημα 72 ωρών από την έκθεση.
Μπορείτε να δώσετε αντιπυρετικά για την αντιμετώπιση του πυρετού.
Δίνετε στο παιδί πολλά υγρά για να μην αφυδατωθεί λόγω του υψηλού πυρετού.
Καθώς υπάρχει ευαισθησία των ματιών, προτείνεται τα παιδιά να ξεκουράζονται στο κρεβάτι και να αποφεύγουν το διάβασμα, την παρακολούθηση τηλεόρασης και τη χρήση συσκευών που εκπέμπουν έντονο φως από τις οθόνες πχ. κινητά, tablets κλπ.
Ο παιδίατρος μπορεί να συστήσει τον καθαρισμό των ματιών με διάλυμα πλύσης ή τη χρήση αντισηπτικών οφθαλμικών σταγόνων.
Επικοινωνήστε άμεσα με τον παιδίατρο αν ο πυρετός δεν υποχωρεί. Μπορεί να υπάρχει βακτηριακή μόλυνση ή άλλη επιπλοκή που να χρειάζεται αντιβίωση.
Ζητήστε τη συμβουλή του παιδιάτρου αν παρατηρηθεί διόγκωση των λεμφαδένων, έντονος πόνος στην κοιλιά, εμετοί και διάρροιες, σπασμοί και έντονη ανησυχία.