Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση

Τι είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ);

 

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι η κατάσταση που προκαλείται από τη συχνή παλινδρόμηση (μετακίνηση προς τα πάνω) φαγητού ή υγρών από το στομάχι στον οισοφάγο.Πρόκειται για ένα μηχανικό πρόβλημα του πεπτικού συστήματος. Στο σημείο που ο οισοφάγος εισέρχεται στο στομάχι υπάρχει ένας σφιγκτήρας (μια βαλβίδα) η οποία, όταν καταπίνουμε, ανοίγει και στη συνέχεια κλείνει για να εμποδίσει το καυστικό γαστρικό υγρό να ανέβει από το στομάχι στον οισοφάγο. Στην περίπτωση που αυτός ο σφιγκτήρας έχει χαλαρώσει ή δεν δουλεύει σωστά, τότε φαγητά και υγρά ανεβαίνουν προς τον οισοφάγο.

 

Παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου συμβαίνει φυσιολογικά και αρκετές φορές την ημέρα. Ωστόσο ο οισοφάγος διαθέτει μηχανισμούς που «ξεπλένουν» γρήγορα από το περιεχόμενο του στομάχου και έτσι το περιβάλλον του οισοφάγου επανέρχεται στη φυσιολογική κατάσταση. Υπάρχει ένα όριο όμως στο πόσα τέτοια περιστατικά μπορεί να αντέξει ο οισοφάγος, πέρα από το οποίο οι επιπτώσεις της παλινδρόμησης γίνονται εμφανείς και αρχίζουν να δημιουργούν προβλήματα και συμπτώματα.

 

Συμπτώματα

 

Τα τυπικά συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι  :

  • Καούρα , δηλαδή κάψιμο ψηλά στο στομάχι που ανεβαίνει πίσω από το στέρνο που μερικές φορές αντανακλά μέχρι και τη βάση του λαιμού
  • Ξινίλα , δηλαδή ξινά υγρά να ανεβαίνουν από το στομάχι προς τα πάνω
  • Αναγωγή , δηλαδή γύρισμα φαγητού από το στομάχι προς το στόμα που όταν συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου προκαλεί αίσθημα πνιγμού

Τα συμπτώματα αυτά συχνά εμφανίζονται ή χειροτερεύουν μετά το φαγητό (συνήθως μετά από μεγάλα γεύματα ή κατανάλωση αρκετών αλκοολούχων ποτών ) και μπορεί να διαρκέσουν αρκετές ώρες.

Συχνά εμφανίζονται στην κατάκλιση ή στη διάρκεια του ύπνου. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν ξαπλώνουμε το γαστρικό υγρό ανεβαίνει προς τον οισοφάγο, με αποτέλεσμα να έχουμε αυτό το σύμπτωμα του καψίματος.

 

Συχνότητα και ομάδες που υποφέρουν περισσότερο

 

Η πιθανότητα να αναπτύξουμε γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσο αυξάνει με την ηλικία και γι’ αυτό η συχνότητα της ΓΟΠΝ είναι πολύ υψηλή μετά τα 40-45 χρόνια.

Ωστόσο, διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι το πρόβλημα της ΓΟΠΝ είναι υπαρκτό ακόμη και σε παιδιά.

Σε γενικές γραμμές, η ΓΟΠΝ είναι από πιο τις συχνές παθήσεις που συναντούν οι γαστρεντερολόγοι με περίπου το 20-25% του πληθυσμού στην Ευρώπη να πάσχει από αυτή. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται γεγονός που οφείλεται στο σύγχρονο τρόπο διαβίωσης.

 

Αιτίες και παράγοντες που προδιαθέτουν για ΓΟΠΝ

 

  • Η διαφραγματοκήλη
  • Η κατανάλωση ορισμένων τροφών: Μερικά παραδείγματα είναι : τα λιπαρά ή πικάντικα γεύματα και η σοκολάτα. Επίσης η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων σε καφέ, τσάι και αλκοόλ αυξάνουν την έκκριση γαστρικού οξέος.
  • Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού ή πολλών αεριούχων ποτών
  • Η κατάκλιση μετά από ένα μεγάλο ή βαρύ γεύμα
  • Η παχυσαρκία
  • Τα σφιχτά παντελόνια και ζώνες
  • Το κάπνισμα
  • Εγκυμοσύνη
  • Ορισμένα φάρμακα
  • ΓΟΠΝ ως αποτέλεσμα ορισμένων νόσων

 

Απλά μέτρα αντιμετώπισης της ΓΟΠΝ

 

Διατροφή

  • Απώλεια βάρους αν ο ασθενής είναι παχύσαρκος, τα επιπλέον κιλά αυξάνουν την πίεση στο στομάχι, οπότε ανεβαίνει πολύ πιο εύκολα προς τα επάνω το γαστρικό υγρό.
  • Αποφυγή μεγάλων ποσοτήτων φαγητού και η λήψη μικρότερων και συχνότερων γευμάτων.
  • Αποφυγή τροφών ή ποτών που ευνοούν την παλινδρόμηση, όπως: λιπαρές ή πικάντικες τροφές, σοκολάτα, κόκκινο κρασί, καφές, ποτά με ανθρακικό, οινοπνευματώδη, ξηροί καρποί.

Αλλαγές στην καθημερινότητα

  • Αποφυγή κατάκλισης για τουλάχιστον δύο με τρεις ώρες μετά το φαγητό.
  • Να αποφεύγει ο ασθενής να σηκώνει βάρη, ή να σκύβει όταν είναι φαγωμένος.
  • Σημαντικό είναι ο ασθενής να κοιμάται με σηκωμένη την πλάτη του κρεβατιού ώστε να μην ανεβαίνει το γαστρικό υγρό προς τα πάνω. Δύο η περισσότερα μαξιλάρια κάτω από το κεφάλι καταφέρνουν να σηκώσουν μόνο τον αυχένα. Αυτά που πρέπει να είναι ανυψωμένα είναι ο θώρακας και ο οισοφάγος. Βοηθάει αν το πάνω μέρος του κρεβατιού είναι υπερυψωμένο κατά 15-20 εκ.
  • Αποφυγή καπνίσματος. Το κάπνισμα συμβάλλει με πολλούς τρόπους στην εκδήλωση συμπτωμάτων ΓΟΠΝ και είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας.
  • Αποφυγή ένδυσης με στενά ρούχα ή σφικτά δεμένες ζώνες .

Φάρμακα

Σήμερα υπάρχουν αρκετές θεραπευτικές επιλογές που αντιμετωπίζουν πολύ αποτελεσματικά όλο το φάσμα βαρύτητας της ΓΟΠΝ. Οι θεραπευτικές επιλογές είναι συνήθως:

  • Αντιόξινα φάρμακα.
  • Φάρμακα που μειώνουν το αίσθημα «καύσου» που προκαλεί η παλινδρόμηση.
  • Φάρμακα που περιορίζουν την έκκριση του γαστρικού οξέος.
  • Φάρμακα που βοηθούν να αδειάσει το στομάχι γρήγορα, ώστε να μην ανεβαίνει το περιεχόμενο προς τα πάνω.

 

Πότε πρέπει να απευθυνθώ σε γιατρό;

 

Ενώ η ΓΟΠΝ θεωρείται πάθηση που δεν ενέχει κίνδυνο για τη ζωή του ασθενή, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και κατάλληλα, μπορεί να προκαλέσει πολύ σοβαρές επιπλοκές.

Οι ασθενείς πρέπει να επισκέπτονται το γιατρό τους αν:

  • Εμφανίζουν συχνά (δύο ή περισσότερες ημέρες την εβδομάδα) τα συνήθη συμπτώματα παλινδρόμησης
  • Ή αν τα συνήθη συμπτώματα παλινδρόμησης εμφανίζονται περιστασιακά αλλά δεν ανακουφίζονται με την εφαρμογή των αρχικών απλών μέτρων αντιμετώπισης.

Εκτός από τα παραπάνω, οι πάσχοντες μπορεί επίσης να έχουν τα εξής άτυπα συμπτώματα. Επειδή αυτά τα συμπτώματα πολλές φορές αποτελούν ενδείξεις άλλων παθήσεων, χρειάζεται διερεύνηση από το γιατρό.

  • πόνο ή δυσκολία στην κατάποση
  • πόνο στο στήθος που αντανακλά σε ώμο, μπράτσο και πλάτη και κυρίως αν έχει εμφανιστεί μετά το 45ο έτος ηλικίας
  • βήχα και βραχνάδα φωνής
  • κρίσεις έντονου ξηρού βήχα , δυσκολία στην αναπνοή
  • άσχημη αναπνοή ή διάβρωση των δοντιών

Υπάρχουν και τα συμπτώματα αυξημένου κινδύνου τα οποία επιβάλουν άμεση ιατρική εκτίμηση. Τέτοια είναι τα εξής:

  • έμετοι με ή χωρίς αίμα
  • απώλεια βάρους
  • αναιμία
  • έντονο αίσθημα πνιγμού στον ύπνο