Βιταμίνη D. Η βιταμίνη του ήλιου και της ζωής.

Με την εξέλιξη της βιοχημείας, της ιατρικής και της διαιτολογίας, ο σημερινός άνθρωπος, ειδικά στις αναπτυγμένες χώρες, κινδυνεύει λιγότερο από ελλείψεις των απαραίτητων βιταμινών για τη ζωή. Πώς θα αντιδρούσατε όμως αν σας λέγαμε ότι υπάρχει μία βιταμίνη που είναι πολύ πιθανό να είχε σε μεγαλύτερη ποσότητα ο…  προπάππους σας στο χωράφι, παρά εσείς στο διαμέρισμά σας;

Μιλάμε φυσικά για τη βιταμίνη D, τη γνωστή ως και “βιταμίνη του ήλιου”, το 90% της οποίας προέρχεται από την έκθεσή μας στον ήλιο (κάτι που δυστυχώς “εκθέτει” την ηλιόλουστη χώρα μας, όπου παρατηρείται μαζική έλλειψη βιταμίνης D). Δείτε όσα πρέπει να ξέρετε για τη βιταμίνη D, καθώς και τροφές – πρωταθλητές σε αυτή, στο άρθρο μας που ακολουθεί.

 

Ιστορία

Το 1914, οι Αμερικανοί βιοχημικοί Elmer McCollum και Marguerite Davis ανακάλυψαν μια ουσία στο μουρουνέλαιο που απέτρεπε την ανάπτυξη ραχίτιδας σε σκύλους. Αν και στην αρχή θεωρήθηκε ότι αυτή η ουσία ήταν βιταμίνη A, το 1922 αποδείχθηκε ότι ήταν διαφορετική. Πήρε το όνομα βιταμίνη D, καθώς ήταν η τέταρτη βιταμίνη στη σειρά που ονομάστηκε. Αρχικά, δεν είχε γίνει αντιληπτό ότι, σε αντίθεση με άλλες βιταμίνες, η βιταμίνη D μπορεί να συντεθεί από τον ανθρώπινο οργανισμό, μέσω της έκθεσης στο υπεριώδες φως.

 

Τι είναι η βιταμίνη D

Η βιταμίνη D είναι μία θρεπτική ουσία που είναι απαραίτητη στο σώμα για την οικοδόμηση και τη διατήρηση υγιών οστών. Αυτό συμβαίνει επειδή ο οργανισμός μπορεί να απορροφήσει το ασβέστιο (κύριο συστατικό των οστών), μόνο όταν υπάρχει βιταμίνη D.

Η βιταμίνη D ρυθμίζει επίσης πολλές άλλες κυτταρικές λειτουργίες του οργανισμού. Οι αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και νευροπροστατευτικές της ιδιότητες υποστηρίζουν την υγεία του ανοσοποιητικού, τη μυϊκή λειτουργία και τη δραστηριότητα των εγκεφαλικών κυττάρων. Η βιταμίνη D ανήκει στις λιποδιαλυτές βιταμίνες.

 

Οφέλη της βιταμίνης D

Δείτε στη συνέχεια κάποια σημαντικά οφέλη της βιταμίνης D για τον οργανισμό μας.

 

Υγιή οστά

Η βιταμίνη D προάγει την εντερική απορρόφηση ασβεστίου και βοηθά στη διατήρηση επαρκών επιπέδων ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα, τα οποία είναι απαραίτητα για την υγιή μεταλλοποίηση των οστών.

Η ανεπάρκεια βιταμίνης D στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει ραχίτιδα, οδηγώντας σε ραιβογονία (κύρτωση των κάτω άκρων, τα πόδια μοιάζουν με παρενθέσεις). Στους ενήλικες, η ανεπάρκεια βιταμίνης D εκδηλώνεται ως οστεομαλάκυνση που οδηγεί σε  κακή οστική πυκνότητα και μυϊκή αδυναμία.

 

Ανοσοποιητικό

Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D μπορεί να υποστηρίξει την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού και να μειώσει τον κίνδυνο αυτοάνοσων νοσημάτων. Οι ερευνητές θεωρούν ότι μπορεί να υπάρχει σύνδεση μεταξύ της μακροχρόνιας ανεπάρκειας βιταμίνης D και της ανάπτυξης αυτοάνοσων καταστάσεων, όπως ο διαβήτης, το άσθμα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

 

Πνευματική υγεία

Έρευνες δείχνουν ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα σχετίζονται με τη γνωστική εξασθένηση.

 

Κληρονομικές διαταραχές οστών

Τα συμπληρώματα βιταμίνης D μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στη θεραπεία κληρονομικών διαταραχών που προκύπτουν από αδυναμία απορρόφησης ή επεξεργασίας της βιταμίνης D, όπως η υποφωσφαταιμία (μείωση της συγκέντρωσης φωσφόρου).

 

Σκλήρυνση κατά πλάκας

Έρευνες δείχνουν ότι η μακροχρόνια λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D μειώνει τον κίνδυνο πολλαπλής σκλήρυνσης.

 

Οστεοπόρωση

Μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που λαμβάνουν αρκετή βιταμίνη D και ασβέστιο στη διατροφή τους μπορούν να επιβραδύνουν την απώλεια μετάλλων των οστών, να προλάβουν την οστεοπόρωση και να μειώσουν τα κατάγματα στα οστά.

 

Ψωρίαση

Η εφαρμογή βιταμίνης D ή τοπικού παρασκευάσματος που περιέχει ένωση βιταμίνης D μπορεί να αντιμετωπίσει την ψωρίαση κατά πλάκας σε κάποιους ασθενείς.

 

Συμπτώματα έλλειψης βιταμίνης D

• Υπερβολική εφίδρωση. Υπερβολικός ιδρώτας στο μέτωπό σας, ακόμη και όταν η δραστηριότητα είναι ελάχιστη, είναι σημάδι ανεπάρκειας βιταμίνης D.
• Εξάντληση. Το να αισθάνεστε εύκολα εξαντλημένοι είναι σύμπτωμα ότι οι μύες σας είναι αδύναμοι και ως εκ τούτου, συνιστάται μια δοκιμή βιταμίνης D.
• Χρόνιος πόνος. Ασθένειες όπως η αρθρίτιδα, οι πόνοι των μυών και των αρθρώσεων που προκαλούν δυσφορία είναι σημάδια ότι μπορεί να έχετε έλλειψη βιταμίνης D.
• Κατάθλιψη. Η κατάθλιψη και οι εναλλαγές της διάθεσης σχετίζονται συχνά με ανεπάρκεια βιταμίνης D.

 

Πώς λαμβάνουμε βιταμίνη D από τον ήλιο

Όλοι μας έχουμε μας κύτταρα υποδοχείς βιταμίνης D. Όταν η υπεριώδης ακτινοβολία UVB του ηλιακού φωτός πέσει πάνω στο γυμνό δέρμα, απορροφάται από μία ουσία που ονομάζεται 7-δίυδροχοληστερόλη και μετατρέπεται σε προβιταμίνη D3 η οποία με τη σειρά της ισομερίζεται σε βιταμίνη D.

Η ποσότητα βιταμίνης D που παράγει το δέρμα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ώρα της ημέρας, η εποχή, το γεωγραφικό πλάτος και ο χρωματικός τόνος του δέρματος. Ανάλογα με το πού ζούμε και τον τρόπο ζωής μας, η παραγωγή βιταμίνης D μπορεί να μειωθεί ή να απουσιάζει εντελώς κατά τους χειμερινούς μήνες.

 

Τροφές – πρωταθλητές σε βιταμίνη D

Ο ήλιος είναι, όπως είδαμε, η νούμερο 1 πηγή βιταμίνης D. Δείτε όμως και κάποιες τροφές, πραγματικούς πρωταθλητές σε βιταμίνη D.

• Άγριος σολομός. Ο σολομός που αλιεύεται άγριος έχει περισσότερη βιταμίνη D από τον εκτρεφόμενο. Τα 100 γραμμάρια άγριου σολομού περιέχουν από 556 – 924 IU βιταμίνης D, 70 – 110% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης.
• Ρέγγα. Φρέσκια, καπνιστή ή τουρσί είναι επίσης μία εξαιρετική πηγή βιταμίνης D. Τα 100 γραμμάρια φρέσκιας ρέγγας Ατλαντικού περιέχουν 214 IU βιταμίνης D, 27% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης.
• Σαρδέλες σε κονσέρβα. Οι κονσερβοποιημένες σαρδέλες είναι επίσης καλή πηγή βιταμίνης D. Τα 100 γραμμάρια περιέχουν 193 IU βιταμίνης D, 24% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης.
• Μουρουνέλαιο. Έχει χρησιμοποιηθεί για δεκαετίες στη θεραπεία της ανεπάρκειας βιταμίνης D. Ένα μόλις κουταλάκι του γλυκού έχει περίπου 450 IU βιταμίνης D, 56% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης. Επιπλέον, πλούσιο σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.
• Κρόκος αυγού από κοτόπουλο ελευθέρας βοσκής. Η έκθεση του κοτόπουλου στον ήλιο αυξάνει τη βιταμίνη D στο αυγό. Έτσι, ενώ ένας κρόκος μεγάλου αυγού περιέχει 37 IU βιταμίνης D, 5% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης, τα κοτόπουλα ελευθέρας βοσκής παράγουν αυγά με επίπεδα βιταμίνης D 3 – 4 φορές υψηλότερα.

 

Τροφές εμπλουτισμένες με βιταμίνη D

Οι φυσικές πηγές βιταμίνης D είναι περιορισμένες, ειδικά αν είστε χορτοφάγοι ή δεν σας αρέσουν τα ψάρια. Ευτυχώς, ορισμένα προϊόντα διατροφής, όπως το αγελαδινό γάλα, το γάλα σόγιας, ο χυμός πορτοκαλιού και τα δημητριακά μπορούν να εμπλουτιστούν με βιταμίνη D, σε ικανοποιητικά ποσοστά. Για παράδειγμα ένα φλιτζάνι εμπλουτισμένο αγελαδινό γάλα περιέχει 115 IU βιταμίνης D, 15% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης.

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!