Ανεμοβλογιά

Τι είναι;

Η ανεμευλογιά ή ανεμοβλογιά, όπως συνήθως αναφέρεται, είναι μία οξεία λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό της ανεμευλογιάς- έρπητα ζωστήρα (VZV), ο οποίος ανήκει στην οικογένεια των ερπητοιών. Είναι πολύ μεταδοτική και πολύ συχνή στην παιδική ηλικία, κυρίως σε παιδιά κάτω των 10 ετών.

Πώς μεταδίδεται;

Ο ιός της ανεμοβλογιάς μεταδίδεται με τα αερομεταφερόμενα σταγονίδια από τη μύτη ή το στόμα του ασθενούς ενώ μπορεί να μεταφερθεί και από την άμεση επαφή με το υγρό των φυσαλίδων.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Η εκδήλωση της νόσου ξεκινά συνήθως με ήπιο πυρετό και κατάπτωση (πχ. πονοκέφαλο, απώλεια όρεξης) μια ή δύο ημέρες πριν την εμφάνιση των πρώτων εξανθημάτων.
Σύντομα εμφανίζονται οι χαρακτηριστικές φυσαλίδες (σπυράκια με υγρό) της ανεμοβλογιάς. Οι φυσαλίδες ξεκινούν από το πρόσωπο και το κεφάλι και σταδιακά επεκτείνονται στο σώμα, πρώτα στον κορμό και στην κοιλιά και μετά στα άκρα. Οι φυσαλίδες μπορούν να εμφανιστούν και στους βλεννογόνους όπως μέσα στο στόμα, στο αυτί, στη μύτη και στα γεννητικά όργανα.
Οι φυσαλίδες αρχίζουν να ξηραίνονται 4-5 ημέρες μετά την εμφάνιση τους, δημιουργώντας κρούστες (εφελκίδες).
Τα εξανθήματα συνδυάζονται με έντονη φαγούρα (κνησμό).
Επιπλέον, τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν βήχα, ρινίτιδα, πόνο στο λαιμό όταν καταπίνουν και πόνο στην κοιλιά.

Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων διαφέρει από άτομο σε άτομο. Κάποια παιδιά μπορεί να μην παρουσιάσουν πυρετό και να έχουν λίγες φυσαλίδες ενώ κάποια άλλα μπορεί να παρουσιάσουν υψηλό πυρετό με πολλές φυσαλίδες που καλύπτουν όλο το σώμα.

Συνήθως τα μικρότερα παιδιά περνούν την αρρώστια πιο ελαφρά σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες.
Επίσης τα αδελφάκια των παιδιών με ανεμοβλογιά, παρουσιάζουν συνήθως, πιο σοβαρά την αρρώστια.

Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα;

Οι φυσαλίδες εμφανίζονται σε διαδοχικά κύματα (συνήθως 2-4 κύματα). Δηλαδή μπορεί το παιδί να εμφανίσει τη μια ημέρα κάποιες βλάβες, την επόμενη ημέρα να εμφανίσει νέες βλάβες και σε δύο ημέρες να εμφανίσει κι άλλες νέες βλάβες. Για το λόγο αυτό δεν είναι σταθερό το χρονικό διάστημα που διαρκεί η ανεμοβλογιά.

Τυπικά, οι εμφάνιση φυσαλίδων διαρκεί 6-8 ημέρες και το παιδί αναρρώνει πλήρως σε 8 περίπου ημέρες. Η πτώση όμως των εφελκίδων μπορεί να καθυστερήσει.

Χρόνος επώασης

Είναι μια πολύ μεταδοτική νόσος (αρκεί απλή επαφή για λίγη ώρα) και έχει χρόνο επώασης 11-21 ημέρες, δηλ. όταν ένα παιδί έλθει σε επαφή με κάποιο άλλο που νοσεί, θα εμφανίσει τα πρώτα συμπτώματα μετά από 11-21 ημέρες.

Μεταδοτικότητα και ανοσία

Το παιδί μεταδίδει τη νόσο 1 με 2 ημέρες πριν την εκδήλωση των εξανθημάτων και μέχρι οι φυσαλίδες να αποξηρανθούν (τυπικά 6 έως 8 ημέρες μετά το εξάνθημα).
Άτομα που μένουν στο ίδιο σπίτι με το παιδί που νοσεί έχουν πιθανότητα 95% να μολυνθούν (πχ. αδέρφια).
Βρέφη μικρότερα των 6 μηνών έχουν μικρότερη πιθανότητα να αρρωστήσουν γιατί έχουν ακόμη αντισώματα εναντίον της ανεμοβλογιάς από την μητέρα τους, με την προϋπόθεση ότι η μητέρα αρρώστησε στο παρελθόν.
Μετά την πρώτη λοίμωξη, ο ιός παραμένει στα νευρικά κύτταρα σε λανθάνουσα μορφή και μπορεί να ενεργοποιηθεί ξανά στην ενήλικη ζωή με τη μορφή του έρπητα ζωστήρα.
Οι ασθενείς με έρπη ζωστήρα μπορούν επίσης να μεταδώσουν ανεμοβλογιά.

Επιπλοκές

Η κλινική εικόνα στα υγιή παιδιά είναι συνήθως ήπια. Πιο πιθανές επιπλοκές είναι οι μολύνσεις και ουλές από το συνεχές ξύσιμο των εξανθημάτων.

Ωστόσο, παιδιά με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή νεογέννητα των οποίων η μητέρα νόσησε 2 ημέρες πριν γεννήσει μέχρι και 4 ημέρες μετά τη γέννα, μπορεί να νοσήσουν πιο βαριά παρουσιάζοντας υψηλό πυρετό, εκτεταμένο εξάνθημα με φλεγμονή και υψηλό κίνδυνο επιπλοκών πχ. πνευμονία, ηπατίτιδα, νεφρίτιδα και εγκεφαλίτιδα.

Γι’ αυτό και τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με άτομα που έχουν ανεμοβλογιά.

Πρόληψη

Τυπικά το εμβόλιο για την ανεμοβλογιά ενδείκνυται σε βρέφη από 12 μηνών. Μπορεί να χορηγηθεί και σε βρέφη από 9 μηνών υπό ειδικές συνθήκες.
Αν υπάρξει νόσηση παρά τον εμβολιασμό, τότε τα συμπτώματα είναι πολύ πιο ήπια. Ωστόσο, άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και νεογνά μητέρων που αρρώστησαν με την γέννηση τους, πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό.
Το εμβόλιο περιλαμβάνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών των παιδιών. Ζητήστε τη συμβουλή του παιδιάτρου σας.
Γενικά, όπως για όλες τις λοιμώξεις, συστήνεται το καλό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή της επαφής με άτομα που νοσούν.

Θεραπεία – Τι να κάνω;

Κόβουμε καλά τα νύχια του παιδιού για να μην ξύνεται και μολύνει τις φυσαλίδες.
Για τον περιορισμό της φαγούρας συστήνεται καθημερινό μπάνιο με δροσερό προς χλιαρό νερό (μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ειδικό αφρόλουτρο με ήπιο αντισηπτικό).
Επιπλέον, αντιισταμινικά φάρμακα συμβάλλουν στη μείωση της φαγούρας ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν και δερμοκαλλυντικά με συστατικά που ηρεμούν το ερεθισμένο κνησμώδες δέρμα. Ζητήστε τη συμβουλή του παιδιάτρου ή του φαρμακοποιού σας.
Αντιπυρετικά για τη μείωση του υψηλού πυρετού (κατά προτίμηση παρακεταμόλη). Προσοχή! Δεν δίνουμε ασπιρίνη σε παιδιά κάτω των 16 ετών.
Αντιβίωση συστήνεται από το γιατρό μόνο σε περίπτωση μόλυνσης των φυσαλίδων.
Σε ειδικές περιπτώσεις και μετά από εξέταση, ο γιατρός μπορεί να συστήσει ειδικό αντι-ιικό φάρμακο για τον περιορισμό της νόσου.
Επιπλέον, όσο το παιδί νοσεί, δε θα πρέπει να έρχεται σε επαφή με άλλα παιδιά ή άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα μέχρι όλες οι φυσαλίδες να έχουν σχηματίσει κρούστα.

Απευθυνθείτε αμέσως στον παιδίατρο αν το παιδί παρουσιάσει έντονο πονοκέφαλο, σύγχυση, υπνηλία, ευερεθιστότητα, συνεχείς εμετούς, δύσπνοια και έντονα φλεγμονώδες δέρμα.