Τσούχτρες

Το τσίμπημα της τσούχτρας είναι συχνή ανησυχία για τους λουόμενους το καλοκαίρι. Η επαφή μαζί τους είναι απρόσμενη καθώς συμβαίνει ενόσω κολυμπάμε στη θάλασσα, ενώ το σχεδόν διάφανο ή πολύ ανοιχτό τους χρώμα καθιστά δύσκολο το να τις δούμε εγκαίρως και να τις αποφύγουμε.

 

Τι γνωρίζουμε

 

• Τσούχτρες αποκαλούνται ορισμένα είδη μεδουσών το τσίμπημα των οποίων είναι οδυνηρό για τον άνθρωπο.
• Ζουν στην ανοιχτή θάλασσα αλλά μεταφέρονται στις παραλίες με τα ρεύματα των ανέμων.
• Προτιμούν τα θερμά νερά καθώς σε αυτό το περιβάλλον μπορούν να αναπαραχθούν.
• Πολλές φορές με την αναταραχή των νερών, τα πλοκάμια σπάνε και πλέουν ελεύθερα, με αποτέλεσμα να έρχονται σε επαφή με το δέρμα και προκαλούν συμπτώματα χωρίς να βλέπουμε τσούχτρες.

 

Συμπτώματα

H περιοχή του σώματος που ήλθε σε επαφή με την τσούχτρα χαρακτηρίζεται από έντονη ερυθρότητα, με ή χωρίς οίδημα, και συνοδεύεται από έντονο κάψιμο, πόνο ή κνησμό. Σε μερικές περιπτώσεις αποτυπώνεται στο δέρμα μας το τμήμα της τσούχτρας με το οποίο ήρθαμε σε επαφή.

 

Από τι προκαλούνται τα συμπτώματα

 

Το σώμα της τσούχτρας αποτελείται από ένα «καπέλο» και από πολλά λεπτά πλοκάμια. Τα πλοκάμια φέρουν χιλιάδες μικρές νηματοκύστες (κεντριά). Οι νηματοκύστες περιέχουν μια τοξίνη και ένα σκληρό όργανο που είναι μαζεμένο σαν ελατήριο.

• Όταν τα πλοκάμια έρθουν σε επαφή με μια σκληρή επιφάνεια (πχ. το ανθρώπινο δέρμα), οι νηματοκύστες σπάνε και το ελατήριο εισέρχεται στο δέρμα απελευθερώνοντας την τοξίνη. Αυτό αποτελεί αντανακλαστικό της τσούχτρας καθώς η τοξίνη που εκλύεται προστατεύει την τσούχτρα από τους εχθρούς της αλλά μπορεί να παραλύσει και τη λεία της (πχ. πλανγκτόν).
• Το αντανακλαστικό ενεργοποιείται επίσης με την τριβή αλλά και από τη διαφορά της ωσμωτικής πίεσης μεταξύ γλυκού και θαλασσινού νερού. Αυτό εξηγεί γιατί μπορεί ώρες μετά την επαφή με την τσούχτρα να παρουσιάσουμε συμπτώματα ή να έχουμε επιδείνωση.

 

Αντιμετώπιση (για τα ήπια τσιμπήματα)

 

• Βγαίνουμε από τη θάλασσα.
• Απομακρύνουμε τα τυχόν κολλημένα στο δέρμα μας πλοκάμια της τσούχτρας.
  • Δεν το επιχειρούμε ποτέ με γυμνά χέρια καθώς θα μεταφέρουμε τον ερεθισμό και σε αυτή την περιοχή.
  • Μπορούμε να τρίψουμε ελαφρά λίγη στεγνή άμμο πάνω στην περιοχή. Προσέχουμε να μην ασκήσουμε μεγάλη πίεση καθώς μπορεί να απελευθερωθεί περισσότερη τοξίνη.
• Ξεπλένουμε το δέρμα με άφθονο θαλασσινό νερό. Θα νιώσουμε το δέρμα ελαφρά να μουδιάζει.
  • Αποφεύγουμε να ξεπλύνουμε το δέρμα με γλυκό νερό γιατί μπορεί να ενεργοποιηθούν άθικτες νηματοκύστες που έχουν παραμείνει στο δέρμα.
• Επιστημονικές μελέτες απέδειξαν ότι το ξύδι είναι η καλύτερη επιλογή στην περίπτωση τσιμπήματος από τα περισσότερα είδη τσούχτρας. Το ξύδι αδρανοποιεί την τοξίνη και απενεργοποιεί τις ανέπαφες νηματοκύστες που έχουν παραμείνει στο δέρμα. Έτσι μπορούν να αφαιρεθούν πιο εύκολα.
  • Συστήνονται πλύσεις με ξύδι ή κομπρέσες με ξυδόνερο (1 μέρος ξύδι και 3 μέρη νερό) για περίπου 30 δευτερόλεπτα.
  • Αντί για ξύδι, μπορεί να εφαρμοστεί μαγειρική σόδα (κομπρέσες με 1 μέρος νερό και 1 μέρος σόδα).
• Καλό είναι να έχουμε μαζί μας στην τσάντα θαλάσσης ένα στικ/ roll on αμμωνίας για να εφαρμόσουμε άμεσα στο σημείο του τσιμπήματος όταν είμαστε στην παραλία.
• Οι κρύες κομπρέσες στο σημείο περιορίζουν τον πόνο και τη φαγούρα.
• Κρέμες/ αλοιφές με κορτιζόνη – περιορίζουν την φλεγμονή που εμφανίζει η πάσχουσα περιοχή άρα ανακουφίζουν σταδιακά από το τσούξιμο, το οίδημα και τον κνησμό.
• Κρέμες/ αλοιφές με αντιισταμινικές δραστικές ουσίες – ανακουφίζουν τα συμπτώματα της φαγούρας και του ερεθισμού.
• Αντιισταμινικά από στόματος – χρησιμεύουν για τον περιορισμό των συμπτωμάτων όπως ο κνησμός όταν η έκταση του δέρματος που έχει έρθει σε επαφή με την τσούχτρα είναι μεγάλη.
• Κρέμες/ αλοιφές με αντιβίωση – αν η πληγή δείχνει να έχει μολυνθεί τότε μπορεί να χρειαστεί επάλειψη με τέτοιου είδους φαρμακευτικά προϊόντα.
• Αναλγητικά από στόματος – για τον περιορισμό του πόνου.

Απευθυνόμαστε άμεσα σε γιατρό

 

• Aν είμαστε ευαίσθητοι ή αλλεργικοί στο τσίμπημα από τσούχτρα
  • Δυσκολία στην αναπνοή, ναυτία, ταχυκαρδία, ζάλη, λιποθυμία είναι συμπτώματα αλλεργικού σοκ και πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα.
• Αν τα πλοκάμια της τσούχτρας έχουν αγγίξει παραπάνω από τη μισή επιφάνεια του χεριού ή του ποδιού καθώς πρόκειται για πιο σοβαρό τσίμπημα.
• Αν τα τσιμπήματα είναι έντονα και δεν υποχωρούν