Αχ! (μελισσούλα, μελισσάκι)

Χωρίς να θέλουμε να παραλλάξουμε τη μεγάλη καλοκαιρινή επιτυχία των ελληνικών nineties, που ακόμη παίζεται και ακούγεται ευχάριστα, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά, η αλήθεια είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία μέλισσα ή σφήκα, το αποτέλεσμα είναι μεν ένα “αχ” – αλλά πόνου.

Στις εξορμήσεις μας στη θάλασσα ή στα πικνίκ μας μοιραζόμαστε τον αέρα μαζί με μέλισσες, σφήκες και δεκάδες ακόμη έντομα. Κάποιες φορές λοιπόν, όταν το διπλωμένο περιοδικό (το… αυτοσχέδιο όπλο μας για να μην κάτσει η μέλισσα πάνω στο καρπούζι) δεν λειτουργεί, μπορεί να βρεθούμε τσιμπημένοι. Ας δούμε τι κάνουμε σε αυτές τις περιπτώσεις!

 

Μέλισσα και σφήκα. Δεν είναι το ίδιο!

Πολλές φορές θεωρούμε ότι το τσίμπημα μίας μέλισσας και μίας σφήκας είναι ένα και το αυτό. Λέμε “Με τσίμπησε μέλισσα”! Δεν είναι καθόλου το ίδιο όμως. Αν και τα δύο είδη μπορούν να θεωρηθούν “ξαδέρφια”, η βασική διαφορά είναι ότι το κεντρί της μέλισσας είναι αγκαθωτό και παραμένει στο ανθρώπινο δέρμα μαζί με τον δηλητηριώδη σάκο. Η μέλισσα λοιπόν είναι ένας καμικάζι που το χτύπημά της οδηγεί στη δική της απώλεια.

Η σφήκα από την άλλη μεριά, πολύ πιο επιθετική από τη μέλισσα, διαθέτει κεντρί χωρίς ακίδες, το οποίο παίρνει μαζί της μετά το τσίμπημα. Εάν λοιπόν το τσίμπημα που νιώθετε είναι “κατά ριπάς” και δεν υπάρχει κεντρί, τότε, ναι, ήταν σφήκα. Και στις δύο περιπτώσεις όμως, ο πόνος είναι ανυπόφορος ενώ μπορεί να υπάρχουν ανεπιθύμητες παρενέργειες.

 

Πώς αφαιρούμε το κεντρί

Το Κεντρί του 1973 με τον Πολ Νιούμαν και τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ ήταν μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στην ιστορία του κινηματογράφου. Το… κεντρί όμως στο δάκτυλό σας ή άλλο σημείο του σώματός σας, μπορεί να θεωρηθεί επιτυχία, μόνο εάν αφαιρεθεί σωστά.

Υπάρχει διαμάχη σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αφαιρέσουμε το κεντρί της μέλισσας. Κάποιοι προτείνουν το τράβηγμα, άλλοι το ξύσιμο με το νύχι, ενώ δεν λείπουν και απόψεις που ισχυρίζονται ότι ο καλύτερος τρόπος είναι να αφαιρεθεί με την κόψη μίας πιστωτικής κάρτας!

Η επιστημονική πραγματικότητα όμως είναι μία. Δεν έχει τόση σημασία το πώς αφαιρείται το κεντρί, αλλά το πότε. Έρευνες έχουν δείξει ότι το δηλητήριο από το κεντρί συνεχίζει να εισρέει στο σώμα για 45 έως 60 δευτερόλεπτα. Εάν λοιπόν το κεντρί αφαιρεθεί μέσα σε 10 έως 15 δευτερόλεπτα από το τσίμπημα, οι συνέπειες είναι πολύ λιγότερες.

Το καλύτερο παράδειγμα το δίνει η φύση! Όταν τα ζώα τσιμπηθούν από μέλισσα, δεν ψάχνουν στο πορτοφόλι τους να βρουν την πιστωτική τους κάρτα, αλλά αμέσως προσπαθούν να απαλλαγούν από το κεντρί, με οποιοδήποτε τρόπο.

 

Το “νορμάλ” τσίμπημα

Οι περισσότεροι από εμάς θα παρουσιάσουμε μόνο μια τοπική αντίδραση σε τσίμπημα μέλισσας, που συνίσταται σε δέρμα κόκκινο, που πονάει. Στη συνέχεια, θα παρατηρήσουμε τοπικό οίδημα ή/και κνησμό, αλλά ο πόνος, μετά από μερικές ώρες θα εξαφανιστεί.

 

Οι δύσκολες περιπτώσεις

Υπάρχουν όμως και πιο δύσκολες περιπτώσεις. Όταν για παράδειγμα το τσίμπημα γίνεται στο δάκτυλο του χεριού και το χέρι μας πρήζεται μέχρι τον αγκώνα ή και ολόκληρο, τότε έχουμε τη λεγόμενη “μεγάλη τοπική αντίδραση”. Ας σημειωθεί ότι αυτό το τσίμπημα ΔΕΝ είναι επικίνδυνο για τη ζωή, είναι όμως ένα μήνυμα για εμάς, για να επισκεφθούμε αλλεργιολόγο.

 

Ας φυλαχθούμε από την αναφυλαξία

Η πιο σοβαρή, αλλά ευτυχώς σπάνια (1 έως 2 στα 1000 άτομα) αντίδραση  στο τσίμπημα μέλισσας είναι η συστηματική αναφυλαξία. Λίγα λεπτά μετά το τσίμπημα, εμφανίζεται φαγούρα σε παλάμες και πέλματα, κοκκινίλα σε όλο το σώμα, πρήξιμο, καταρροή και μπούκωμα της μύτης, θαμπή όραση ή ζάλη, ασθενής σφυγμός και κατακόρυφη πτώση της αρτηριακής πίεσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις καλούμε αμέσως το 166.

 

Πρώτες βοήθειες στις απλές περιπτώσεις

Καλό είναι να ελέγξτε το πρήξιμο, βάζοντας πάγο στην περιοχή. Αν το τσίμπημα είναι σε κάποιο άκρο, προσπαθήστε να το διατηρήσετε ανυψωμένο. Ακόμη, αφαιρέστε δαχτυλίδια, βραχιόλια, ρολόγια και λοιπά αξεσουάρ από το σημείο του τσιμπήματος, καθώς όταν μετά έρθει το πρήξιμο, θα είναι πιο δύσκολο να αφαιρεθούν. Για τον πόνο, αρκεί να πάρετε ένα παυσίπονο, ενώ για τη φαγούρα ένα αντιισταμινικό.

 

Γενικές οδηγίες πρόληψης

Στην πράξη, οι μόνοι που μπορούν να αποφύγουν εντελώς τις επιθέσεις από μέλισσες και σφήκες είναι οι αστροναύτες! Όλοι εμείς οι υπόλοιποι, μπορούμε απλά να ακολουθήσουμε κάποιες πρακτικές οδηγίες για να αποφύγουμε τα τσιμπήματα.

• Δεν πανικοβαλλόμαστε σε παρουσία εντόμων και δεν αρχίζουμε το “βαλς” με απότομες, κυκλικές κινήσεις.
• Δεν προσπαθούμε να εξοντώσουμε μέλισσα ή σφήκα, ενώ οδηγούμε. Ανοίγουμε τα παράθυρα, παρκάρουμε, και το έντομο θα φύγει μόνο του.
• Φοράμε κράνος και γάντια όταν οδηγούμε μοτοσικλέτα.
• Αποφεύγουμε μέρη που μαζεύονται μέλισσες ή σφήκες όπως παρτέρια, ανοικτούς κάδους απορριμμάτων, κλπ.
• Αποφεύγουμε τα ρούχα με έντονα χρώματα.
• Κάνουμε κηπουρικές εργασίες με γάντια, καπέλο και ρούχα με μακριά μανίκια.
• Δεν φοράμε σανδάλια.
• Προσέχουμε όταν ψαρεύουμε, καθώς στην ακτή μαζεύονται σφήκες.

Τέλος, σε περίπτωση που μας επιτεθεί σμήνος μελισσών ή σφηκών, καλύπτουμε το κεφάλι μας και τα χέρια μας με κάποιο ύφασμα και απομακρυνόμαστε, όσο πιο ήρεμα μπορούμε.

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!