Κάπνισμα. Μία συνήθεια που αλλάζει με τις γενιές.

Το κάπνισμα υπήρξε για δεκαετίες μια διαδεδομένη κοινωνική συνήθεια, σύμβολο ενηλικίωσης, στιλ ή και αντίστασης. Από τις ταινίες του Χόλυγουντ όπου οι ήρωες κρατούσαν το τσιγάρο σαν προέκταση της προσωπικότητάς τους, μέχρι τις παρέες στα ελληνικά καφενεία που συνόδευαν τον καφέ τους με ένα τσιγάρο, το κάπνισμα υπήρξε βαθιά ριζωμένο στην καθημερινότητα.

Όμως, όπως κάθε κοινωνική πρακτική, έτσι και το κάπνισμα περνά διαρκώς μετασχηματισμούς. Σήμερα, βλέπουμε μια ξεκάθαρη αλλαγή στη στάση των νεότερων γενιών, ιδιαίτερα της Gen Z, απέναντι στο παραδοσιακό κάπνισμα.

 

Από το τσιγάρο στο ηλεκτρονικό τσιγάρο

Η πιο ορατή μεταβολή στη σχέση των νέων με το κάπνισμα είναι η στροφή προς το vaping, δηλαδή τη χρήση ατμιστικών συσκευών. Αντί για το γνώριμο πακέτο καπνού, οι νέοι σήμερα κυκλοφορούν με μικρές πολύχρωμες συσκευές που γεμίζουν τον αέρα με αρώματα βανίλιας, καραμέλας, φρούτων του δάσους και άλλων εναλλακτικών. Το παραδοσιακό τσιγάρο φαντάζει πλέον παλιομοδίτικο, πολλές φορές ακόμη και “βρώμικο”, ενώ το ηλεκτρονικό τσιγάρο παρουσιάζεται ως πιο καθαρό, μοντέρνο και λιγότερο βλαβερό.

 

Τι είναι ηλεκτρονικό τσιγάρο και τι vaping

Αν και οι όροι “ηλεκτρονικό τσιγάρο” και “vaping” συχνά χρησιμοποιούνται εναλλακτικά, υπάρχει μια διαφορά:

• Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι η συσκευή που θερμαίνει ένα υγρό (e-liquid) για να παράγει ατμό.
• Το vaping είναι η πράξη της χρήσης αυτής της συσκευής, δηλαδή το “άτμισμα”.

 

Περιέχει νικοτίνη;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ναι. Τα υγρά αναπλήρωσης περιέχουν νικοτίνη σε διάφορες συγκεντρώσεις. Ωστόσο, κυκλοφορούν και υγρά χωρίς νικοτίνη, για χρήστες που θέλουν να περιορίσουν ή να διακόψουν την εξάρτηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και τα υγρά χωρίς νικοτίνη περιέχουν άλλες χημικές ουσίες, των οποίων οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία δεν έχουν ακόμα πλήρως διευκρινιστεί.

 

Η Gen Z και το νέο “κάπνισμα”

Η Γενιά Z (γεννημένοι περίπου μεταξύ 1997-2012) μεγάλωσε σε έναν κόσμο, όπου το παραδοσιακό κάπνισμα αντιμετωπιζόταν όλο και πιο εχθρικά: απαγορεύσεις στους δημόσιους χώρους, καμπάνιες κατά του καπνίσματος, εικόνες σοκ πάνω στα πακέτα. Τα ποσοστά καπνίσματος στους εφήβους και τους νέους μειώθηκαν αισθητά τα τελευταία χρόνια, ειδικά σε σύγκριση με τις προηγούμενες γενιές.

Ωστόσο, η ίδια γενιά έρχεται σε επαφή με το vaping σε πολύ μικρότερη ηλικία, πολλές φορές πριν ακόμη ενηλικιωθεί. Μελέτες δείχνουν ότι η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει αυξηθεί κατακόρυφα στους εφήβους. Το άρωμα και η γεύση του ατμίσματος, σε συνδυασμό με την τεχνολογία και το design, κάνουν το προϊόν πιο ελκυστικό. Επιπλέον, η απουσία του έντονου καπνού και της δυσοσμίας διευκολύνει την αποδοχή του από το περιβάλλον.

 

Οι παγίδες πίσω από την αλλαγή

Αν και οι ηλεκτρονικές συσκευές παρουσιάζονται ως “καλύτερη” επιλογή, η επιστημονική κοινότητα παραμένει επιφυλακτική. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της χρήσης τους δεν είναι ακόμη πλήρως γνωστά. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις το vaping λειτουργεί ως πύλη για την επαφή με την νικοτίνη και με το κλασικό κάπνισμα αργότερα.

 

Νέες μορφές καπνίσματος

Η νικοτίνη πλέον δεν βρίσκεται μόνο στα τσιγάρα ή τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Νέες μορφές έχουν κάνει την εμφάνισή τους, και εξαπλώνονται ραγδαία:

• Συσκευές που θερμαίνουν καπνό αντί να τον καίνε : περιέχουν κανονική νικοτίνη και καπνό.
• Πουγκιά νικοτίνης: Μικρά σακουλάκια που τοποθετούνται κάτω από το χείλος. Δεν περιέχουν καπνό αλλά περιέχουν νικοτίνη.
• Τσίχλες ή παστίλιες νικοτίνης: Αρχικά για διακοπή καπνίσματος, χρησιμοποιούνται και από μη καπνιστές ως εναλλακτική.
• Ηλεκτρονικά τσιγάρα μίας χρήσης : Προγεμισμένα, μιας χρήσης, με έντονες γεύσεις και νικοτίνη αλάτων. Πολύ δημοφιλή στους εφήβους.
• Ηλεκτρονικοί ναργιλέδες: Μοιάζουν με ναργιλέ σε γεύσεις και στυλ, αλλά σε φορητή μορφή.

Όλες αυτές οι μορφές παρουσιάζονται ως “λιγότερο βλαβερές”, όμως ο εθισμός στη νικοτίνη παραμένει, και πολλές φορές ενισχύεται, καθώς τα προϊόντα αυτά είναι πιο ελκυστικά και προσβάσιμα.

 

Επίλογος

Το κάπνισμα μπορεί να αλλάζει μορφές, αλλά παραμένει μια συνήθεια με σοβαρές συνέπειες. Κάθε γενιά κουβαλά τη δική της στάση και αντίληψη, όμως το ζητούμενο είναι κοινό: μια ζωή χωρίς εξαρτήσεις, με ελεύθερη αναπνοή. Αν καταφέρουμε να μιλήσουμε στους νέους με ειλικρίνεια και σύγχρονους όρους για τον εθισμό που προκαλεί η νικοτίνη, ίσως καταφέρουμε να σβήσουμε όχι απλά το τσιγάρο, αλλά και την ανάγκη για αυτό.

Η αρθρογραφία του δικτύου Green Pharmacy αντλεί στοιχεία μόνο από έγκυρες πηγές και επίσημους φορείς. Η αρθρογραφία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιατρική διάγνωση και αγωγή.

Βρείτε τώρα δίπλα σας ένα φαρμακείο του Δικτύου Green Pharmacy εδώ!